Takvimler 16 Kasım 2022’yi gösterdiğinde insanlığın gezegenlerarası uzaya geri dönüşünü müjdeleyen ve pek çok uzay meraklısı tarafında hasretle beklenen olay gerçekleşti. NASA’nın, Ay’a insanlı uzay görevleri gerçekleştirdiği Apollo Uzay Programı sonrasında insanlığın Ay’a tekrar ayak basacağı yeni uzay programı Artemis başladı. Artemis I olarak bilinen ve NASA’nın son teknoloji ürünü uzaya araç taşımayı sağlayacak Uzay Fırlatma Sistemi (Space Launch System) roketi aracılığıyla ABD’nın Florida Eyaleti’nde bulunan NASA Kennedy Uzay Merkezi’nden fırlatılan kapsül, insanlı uçuşlar öncesinde, bu uçuşlarda kullanılacak kapsül ile birlikte Ay’a seyahat edecek, Ay etrafında bir yörüngede bir süre vakit geçirecek ve Dünya’ya geri dönecek. Bir nevi test sürüşü de denilebilir. Aşağı yukarı bir ay sürmesi planlanan görev, Dünya ve Ay arasında seyahat için sağlanacak çeşitli güzergahların denenmesini sağlayacak, insanlı uçuşlarda kullanılacak Orion adı verilen kapsülün, düzgün çalışıp çalışmadığını test edecek ve bünyesinde bulunan yüksek çözünürlüklü kameralar aracılığıyla Ay etrafından 70’lı yıllardan bugüne kadar alınmış en net görüntülerin elde edilmesini sağlayacak. Görev başarıyla tamamlanırsa aynı güzergahta , Ay’a iniş yapmadan gerçekleşecek Artemis II görevine geçiş yapılabilecek. Artemis I, ayrıca bünyesinde 10 adet küçük küp uydu barındırmakta. Her biri farklı bir algılayıcı aracılığıyla çeşitli bilimsel ölçümler yapmayı sağlayacak olan küp uydular sayesinde yapılan test uçuşu bilimsel veriler de elde edebilecek. Artemis Görevleri boyunca çeşitli uluslararası ortaklıklar da yapıldı. Bunlardan en kayda değer olanı Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ile imzalanan protokol. Bu doğrultuda Artemis Programı için gerekli servis modülü ve cihaza iç enerjisini sağlayan kısımlar ESA çalışanları tarafından geliştirildi.
3 defa ertelenen görev
Artemis I’in ilk fırlatılış tarihi 29 Ağustos olarak belirlenmişti fakat sıcaklık sensörlerinin doğru çalışmadığının fark edilmesi üzerine fırlatılış birkaç gün ertelendi. Akabinde 4 Eylül’de fırlatılış için yapılan geri sayım sırasında sıvı Hidrojen tankından yakıt sızıntısı olduğunun görülmesi üzerinde fırlaılışa 1 saatten az bir süre kala erteleme kararı verildi. Üstelik bu sorun sıcaklık sensörü tamirinden daha temelde bir şeylerin yanlış gittiğine işaret etmekteydi ve bu sebeple kapsül tekrardan hangara geri dönüp içi açıldı. Burada mühendisler sıvı yakıt tankını özel köpükler ve ısıya karşı dayanıklı malzemelerle onardılar. Akabinde 4 Kasım olarak belirlenen yeni fırlatılış tarihi, Florida’yı etkisi altına laan Nicole Kasırgası sebebiyle ertelendi ve 16 Kasımda nihayet fırlatılış gerçekleşti.
Artemis I, şu anda Dünya üzerinde git gide daha geniş yörüngelere doğru yolculuk yapmakta. Matematiksel hesaplar doğrultusunda belirlenen uygun pencere aralığına kadar Dünya yörüngesinde dönerek hızını arttıracak uzay aracı, bu pencere aralığında kendisini Dünya yörüngesinden kurtararak eğik bir güzergah aracılığıyla Ay’ın yörüngesine girecek. Önümüzdeki hafta içi Ay seyahati için gerekli yörünge koşullarına erişileceği düşünülüyor. Akabinde yaklaşık 4-5 gün boyunca Ay’a yolculuk gerçekleşecek. Yörüngede geçirilecek 2-3 günün ardından tekrardan Dünya yörüngesine dönecek uzay aracı, her şey yolunda giderse 25 gün içinde görevi tamamlayıp Dünya’ya dönecek.
Artemis 1’in görev boyunca takip edeceği güzergahı aşağıdaki video aracılığıyla görebilirsiniz:
Kaynak: “Liftoff! NASA’s Artemis I Mega Rocket Launches Orion to Moon” Nasa Basın Açıklaması
