Çeviren: Ebru Oktay
Yünlü bir kazak giydiğinizde ya da birisi cildinize hafifçe sürtündüğünde hissettiğiniz dikenli hissi bilirsiniz. Hatta şu anda vücudunuzun herhangi bir yerinde, muhtemelen özel bir nedenden kaynaklanmayan bir kaşıntı bile olabilir. Harvard Tıp Fakültesi’ndeki bilim insanları bunun nedenini keşfettiler: Cildinizde yaşayan berbat bir bakteri. Araştırmacılar, Staphylococcus aureus olarak bilinen bu bakterilerin, sinir hücrelerinizi resmen kandırarak buna sebep olduğunu ortaya koydular.
Peki, bu mikroorganizma bizi nasıl kaşındırıyor? Cell dergisinde yayınlanan yeni bir makale, sinir bozucu bu küçük bakterinin, sinir sistemimizdeki bir proteini aktive eden bir kimyasal salgıladığını, bunun cildimizden beynimize iletildiğini ve beynimizin de bu iletiyi kaşıntı olarak algıladığını ortaya koydu. Kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayacaksa, cildinizde yaşayan pek çok iyi bakteri de vardır ve bu muhteşem organ, cildinizi evleri olarak gören mikroorganizmaların hassas dengesi sayesinde sağlıklı tutulur. Ancak bu çok iyi dengelenmiş mikrobiyom kontrolden çıktığında, S. Aureus de kontrolsüzce yaygınlaşabilmektedir.
Araştırmacılar bunu fareler ve insan hücreleri üzerinde yaptıkları araştırmalarla keşfettiler. Başlangıç olarak farelerin derisini S. aureusa maruz bıraktılar. Farelerde, doğrudan bakteriler nedeniyle, aynı zamanda hafif bir dokunuş gibi çok rahatsız edici olmaması gereken uyaranlara yanıt olarak giderek daha yoğun kaşıntılar gelişti. Daha sonra bilim insanları, mikrobun ciltle temas ettiğinde salındığını bildikleri tek bir enzimi izole ettiler. Enzimi fareler üzerinde test ettiler ve bu enzimin farklı insan hastaların derisindeki seviyelerini ölçtüler. Bilim insanlarının vardığı sonuç: Kaşıntının tek sorumlusunun bu enzim olduğu idi. Dermatitli hastalarda, proteaz V8 olarak bilinen bu enzimin seviyesi, sağlıklı cilde sahip kişilere göre daha yüksektir. Proteaz V8, sinirlerimizde PAR1 adı verilen ve genellikle inaktif olan; sadece V8 bir ucunu kestiğinde uyanan bir proteini aktive eder.
Araştırmacılar, V8’i insan nöronlarını içeren laboratuvar kaplarında da test ettiler ve bunların da enzime yanıt verdiğini buldular. Bu keşif, egzama ve atopik dermatit hastalarının neden çok fazla kaşındığını açıklıyor. Eğer şiddetli bir kaşıntınız varsa, onu kaşımanın ne kadar iyi hissettirdiğini bilirsiniz; ancak muhtemelen bunun genellikle durumu daha da kötüleştirdiğini de farkındasınızdır. Bu yüzden, araştırmacılar, özellikle cilt rahatsızlıkları olanlarda kaşınmanın aslında ciltte hasara ve hatta ağrıya neden olabileceği konusunda uyarıyorlar. Bu nedenle, araştırma bulgularının cilt mikrobiyomlarındaki dengesizliklere (dermatit ve sedef hastalığı gibi) bağlı kaşıntıyı tedavi etmek için tasarlanmış ilaç ve kremleri geliştireceğini umuyorlar.
Bu gelişim nasıl mı olacak? Araştırmacılar PAR1’in (mikropların aktive ettiği protein) kanın pıhtılaşmasında rol oynadığını biliyorlardı, bu yüzden kaşıntıyı tedavi etmek için onaylanmış bir pıhtılaşma önleyici ilaç denediler ve işe yaradı. Farelerde kaşıntı ve bunun sonucunda ortaya çıkan cilt hasarı oranı azaldı. Evrimsel olarak konuşursak, bakterilerin neden cildimizi rahatsız etmek istediği hâlâ belirsizliğini koruyor. Araştırmanın yazarı Dr. Liwen Deng,” Bu noktada bir spekülasyon var ama, kaşıntı-kaşıma döngüsü kaşıntıya sebep olan mikroplara fayda sağlayıp onların uzak vücut bölgelerine ve enfekte olmayan konakçılara yayılmasını sağlayabilir. Neden kaşınıyor ve kaşıyoruz? Bize mi faydası oluyor yoksa mikroplara mı? Bu, gelecekte üzerinde daha çok durmamız gereken bir konu”
Kaynak: https://www.sciencefocus.com/news/gross-microbe-behind-itching-discovered
