Prof. Dr. Sedat Ölçer

Doğal seçilim denince aklımıza ilk gelen Darwin ve onun evrim kuramı olur. Fakat doğal seçilim fikrini ilk olarak kim ifade etmiştir? Doğal seçilim ile biyolojik evrim arasındaki nedensellik bağını ilk kuran kimdir? Bu bağlamda Darwin’in katkısı tam olarak ne olmuştur?    Doğal seçilim fikrinin izini çok eski kaynaklarda, örneğin Antik Yunan Çağı’nda Empedokles (MÖ 494-434) […]

22 Mart 1699 günü sabahı idam sehpasına çıkan William Chaloner’ın ünlü fizikçi Isaac Newton’a karşı duyduğu kin ve nefret, biraz sonra hayatına mal olacak yerçekimi olayından kaynaklanmıyordu elbette. Hayır, yerçekimi yasasını keşfetmiş, gelmiş geçmiş en büyük biliminsanlarından biri olan Newton’a karşı öfkesinin nedeni bambaşkaydı…    William Chaloner zamanının bir numaralı dolandırıcısı ve hilekârı idi. Gaddarlık […]

Sosyal bilimlerin farklı bir alan olup, fen bilimlerinden farklı kural ve yasalara göre çalıştığı düşünülebilir elbette. Ancak sosyal bilimlerin, en azından bazı alanlarıyla, evrim kuramının edinimlerinden faydalanmasının, birtakım görüş ve kuramlarını evrimci bir temel üzerine inşa etmesinin, bilimsel ilerlemenin yolunun açılması bakımından faydalı olabileceği göz ardı edilmemelidir. Türlerin Kökeni’nde (1859) Darwin tarafından ortaya atılan “doğal […]

Isaac Newton Principia Mathematica’da, Kepler’in gezegensel devinim yasalarını matematiksel olarak kanıtlamış ve klasik mekaniğin temelini atmıştır. Ancak bu yasaların dayandığı genel kavramların formülasyonunda payı olan kişi ya da kişilerin hakkını tam anlamıyla teslim etmiş midir eserinde? Konuyla ilgili ciddi itirazlar var… 1684 yılının ağustos ayında at arabasıyla Londra’dan Cambridge’e seyahat etmekte olan astronom Edmond Halley’in […]

Robert Hooke, bilim tarihinin önde gelen isimlerinden biridir ve onun hayatı ve çalışmalarını incelemeden, 17. yüzyılın ikinci yarısı bilimsel gelişmelerini anlamak adeta imkânsızdır. Bilimin pek çok alanında deneyler yapmış, aletler geliştirmiş, geleceğe uzanan fikirler ortaya atmıştır. 3 Mart 1703 günü Londra Gresham College’daki odasında tam bir yalnızlık içinde hayata veda eden, zamanının ünlü fen adamı […]

HMS Beagle gemisinin ünlü devriâlemi insanlık tarihinin belki de en önemli bilimsel devrimine yol açmıştır. Ünlü seyahat, Beagle’ın 27 Aralık 1831 günü Devonport (Plymouth, İngiltere) limanında yelken açmasıyla başlar. Kaptanlığı Robert FitzRoy üstlenmiştir. Kaptan, seyahat boyunca birlikte sohbet edebileceği, kültürlü ve iyi eğitimli bir dosta ihtiyaç duyar. Charles Darwin yolculuğa böylece dahil olur.    Charles […]

Kraliyet Cemiyeti, günümüzün en eski bilim akademisi unvanına sahip olmakla kalmamış, tarihi boyunca birçok ilke imza atmış, modern bilimin doğuşuna ve gelişmesine önderlik etmiştir. Ancak 350 küsur yıllık tarihçesi inişli çıkışlı, meşakkatli süreçlerle doludur… Londra Gresham College’de 28 Kasım 1660 günü geometri profesörü Lawrence Rooke’un odasında bir araya gelen bir avuç insanın, bundan böyle her […]

Farklı sosyal sınıflara, eğitim birikimine, maddi olanaklara ve hatta karakterlere sahip olan Darwin ile Wallace ne olmuştu da tam aynı kuramda buluşmuşlardı? Darwin ile Wallace sıra dışı birer gözlemciydi, ancak her ikisinin de sadece gözlem ile sınırlı kalmakla tatmin olmamaları, topladıkları verilerden yola çıkarak bir kuram ortaya koymayı istemeleri, ortak yönlerinin önemli bir bileşenidir. Bilim […]

Evrim Kuramı alışılageldiği üzere Charles Darwin’in adıyla anılır. Aynı yıllarda Darwin ile aynı fikirlere ulaşmış olan Alfred Russel Wallace’ın katkıları genellikle göz ardı edilir....

Wallace, takımadalarda 60-70 tane ayrı yolculuk gerçekleştirmiş, çoğu böcek olmak üzere, 125.660 değişik canlı türü içeren çok etkileyici bir koleksiyon oluşturmuştu. Bu keşiflere dayanarak canlılardaki çeşitlenme ve türleşme üzerine yazdığı makaleler bilim dünyasında geniş yankı yarattı. İngiltere’ye döndüğünde, tanınmış doğa bilimcileri arasında yerini almıştı. Dizi yazımızın önceki bölümlerinde, Alfred Russel Wallace’ın gençlik yıllarını ve Güney […]