Prof. Dr. Sedat Ölçer

Geniş Açı / Prof. Dr. Sedat Ölçer 19. yüzyılın ortalarına dek insanoğlu müthiş bir yanılgının esiri olarak yaşayageldi: tasarım yanılgısı. O zamana kadar şans ve tasarım, birbirinin alternatifi, karşılıklı dışlamalı iki kavram olarak algılanıyordu: Eğer doğada herhangi bir şey tesadüfen oluşmamışsa, o zaman mutlaka tasarlanmış olmalıydı. Bu görüş, canlı varlıkları kapsayacak şekilde genişletildiğinde, ilginç bir […]

Geniş Açı / Prof. Dr. Sedat Ölçer Matematikte 17. yüzyılın en önemli buluşlarından biri, kalkülüs olarak adlandırılan sonsuz küçükler hesabı olmuştur. Bu buluşla ilgili öncelik iddiası, Isaac Newton (1643-1727) ile Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716) arasında bilim tarihinin en ünlü çekişmelerinden birine yol açmıştır.1 Bu iki dev biliminsanının birbirini hedef aldığı saldırılar silsilesi ömürleri boyunca bitmek […]

DNA’nın yapısı açıklandı, insan genomu haritalandı, gen editleme teknikleri geliştirildi, bireysel genom dizilimini hızlı ve düşük maliyetle analiz etme imkânına ulaşıldı. Fakat diğer yandan, genom yapısının insan psikolojisi ve sosyal kimlikler üzerindeki etkisini aydınlatmak konusunda âdeta yerinde sayıldı. O vakit, öjenizm heyulasından kurtularak, eşitlikçi ve daha adil sosyal programlar geliştirmek amacıyla, bu boşluğu doldurmanın zamanı […]

Bilgisayar teknolojilerinin ve her türlü dijital uygulamanın yaygınlık kazandığı çağımızda, cep telefonu ve internet gibi çeşitli iletişim araçlarına; MR, CT görüntüleme cihazları veya cerrahi robotlar gibi sofistike tıbbi ekipmana; gen tedavileri, yeni nesil ilaç ve aşılara ve daha nice teknik imkâna ulaşmış iken, eğitim ve okuryazarlık düzeyleri yüksek olan toplumlarda dahi bilime duyulan güvenin erimesini […]

Doğal seçilim denince aklımıza ilk gelen Darwin ve onun evrim kuramı olur. Fakat doğal seçilim fikrini ilk olarak kim ifade etmiştir? Doğal seçilim ile biyolojik evrim arasındaki nedensellik bağını ilk kuran kimdir? Bu bağlamda Darwin’in katkısı tam olarak ne olmuştur?    Doğal seçilim fikrinin izini çok eski kaynaklarda, örneğin Antik Yunan Çağı’nda Empedokles (MÖ 494-434) […]

22 Mart 1699 günü sabahı idam sehpasına çıkan William Chaloner’ın ünlü fizikçi Isaac Newton’a karşı duyduğu kin ve nefret, biraz sonra hayatına mal olacak yerçekimi olayından kaynaklanmıyordu elbette. Hayır, yerçekimi yasasını keşfetmiş, gelmiş geçmiş en büyük biliminsanlarından biri olan Newton’a karşı öfkesinin nedeni bambaşkaydı…    William Chaloner zamanının bir numaralı dolandırıcısı ve hilekârı idi. Gaddarlık […]

Sosyal bilimlerin farklı bir alan olup, fen bilimlerinden farklı kural ve yasalara göre çalıştığı düşünülebilir elbette. Ancak sosyal bilimlerin, en azından bazı alanlarıyla, evrim kuramının edinimlerinden faydalanmasının, birtakım görüş ve kuramlarını evrimci bir temel üzerine inşa etmesinin, bilimsel ilerlemenin yolunun açılması bakımından faydalı olabileceği göz ardı edilmemelidir. Türlerin Kökeni’nde (1859) Darwin tarafından ortaya atılan “doğal […]

Isaac Newton Principia Mathematica’da, Kepler’in gezegensel devinim yasalarını matematiksel olarak kanıtlamış ve klasik mekaniğin temelini atmıştır. Ancak bu yasaların dayandığı genel kavramların formülasyonunda payı olan kişi ya da kişilerin hakkını tam anlamıyla teslim etmiş midir eserinde? Konuyla ilgili ciddi itirazlar var… 1684 yılının ağustos ayında at arabasıyla Londra’dan Cambridge’e seyahat etmekte olan astronom Edmond Halley’in […]

Robert Hooke, bilim tarihinin önde gelen isimlerinden biridir ve onun hayatı ve çalışmalarını incelemeden, 17. yüzyılın ikinci yarısı bilimsel gelişmelerini anlamak adeta imkânsızdır. Bilimin pek çok alanında deneyler yapmış, aletler geliştirmiş, geleceğe uzanan fikirler ortaya atmıştır. 3 Mart 1703 günü Londra Gresham College’daki odasında tam bir yalnızlık içinde hayata veda eden, zamanının ünlü fen adamı […]

HMS Beagle gemisinin ünlü devriâlemi insanlık tarihinin belki de en önemli bilimsel devrimine yol açmıştır. Ünlü seyahat, Beagle’ın 27 Aralık 1831 günü Devonport (Plymouth, İngiltere) limanında yelken açmasıyla başlar. Kaptanlığı Robert FitzRoy üstlenmiştir. Kaptan, seyahat boyunca birlikte sohbet edebileceği, kültürlü ve iyi eğitimli bir dosta ihtiyaç duyar. Charles Darwin yolculuğa böylece dahil olur.    Charles […]