Etiket: parçacık fiziği
Güçlü kuvvetin doğasını anlamaya bir adım daha yakınız
1935'te Hideki Yukawa, proton ve nötronların -kuarklardan oluşan parçacıklar- neden birbirine yapıştığını açıkladı; güçlü nükleer kuvvet... Şiimdiyse fizikçiler, daha nadir kuark gruplarının nasıl etkileşime...
Parçacıkların dansı başladı! Dünyanın en büyük deneyi
Prof. Dr. Gülsen Önengüt Çukurova Üniversitesi Fen-Ed. Fakültesi Cenevre kenti yakınlarında, Fransa-İsviçre sınırında yer alan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (BHÇ)’nın ana amacı, parçacık etkileşmelerini, şimdiye kadar erişilmemiş enerjilerde inceleyerek doğanın sırlarını çözmeye bir adım daha yaklaşmaktır. Parçacık fiziğinde, maddenin temel yapıtaşları ve aralarındaki etkileşmeleri açıklamak için geliştirilen Standart Model (SM), 12 temel madde parçacığı ve bunların […]
Muon g-2 deneyi neyi gösteriyor? Standart Model eskidi mi?
Sonuçta elimizde üç olasılık var: 1) Deneyin sonuçları yanlış ve aslında Standart Model’in öngörüsü doğru g faktörünü veriyor. 2) Deneyin sonuçları doğru ama Standart Model hesaplamaları yeterince hassas değil. 3) Deneyin sonuçları doğru ve Standart Model’in ötesine geçmeliyiz. Bu yıl Nisan ayı güzel başladı: Illinois’deki FermiLab adlı parçacık hızlandırıcısı laboratuarından muon g-2 deneyinin sonuçları hakkında, […]
Evrenbilim ve parçacık fiziğinde çözülmemiş temel problemler
Her bilim dalının kendine özgü birçok problemi olmasına rağmen, bazı problemlerin çözümü o bilim dalının en büyük ütopyasıdır. Fizik için temel iki problem belki de “evrenin geçmişini” anlamak ve “evrendeki bütün olgu ve olayları açıklayabilecek” en genel yasaları keşfetmektir. Modern fizik bu problemlerden ilkine “büyük patlama” paradigması, diğerine ise “her şeyin teorisi” arayışı ile yanıt […]
Maddenin Gizemleri
Geçtiğimiz yüzyıl bizlere, yaşadığımız evreni oluşturan temel gerçekliğin düşündüğümüzden değil, düşünebileceğimizden de tuhaf olduğunu öğretti. Bu tuhaf gerçekliği anlamak için sezgilerimizin bize yol gösteremeyeceğini...
Parçacık fizikçileriyle evrenbilimcilerin ‘mutlu beraberliği’ boşanmayla mı sonuçlanacak?
Karanlık erke yalnızca gökbilim gözlemleriyle araştırılabilecek derin ve ilginç bir sorunsaldır. Ancak bu sorunsal birçok ilginç sorunsaldan yalnızca bir tanesidir ve “çözümü” çok düşük...
Türkiye’nin CERN üyeliği ve düşündürdükleri
Türkiye’de bilimsel merak çok zayıf. Her şey dine endeksli. Bu, ülkenin bilim ve eğitim politikaları ile yakından ilgili. İlkokul düzeyinde bilimi sevdiren, önemini kavratan...
Işığın parçacık ve dalga doğası ilk kez eşzamanlı olarak görüntülendi
Kuantum mekaniğinin ortaya koyduğu üzere ışık, doğası gereği hem parçacık hem de dalga davranışı gösterir. Einstein zamanından beri deneyciler ışığın bu ikili davranış biçimini...
Madde baskın evren problemine yeni çözüm önerisi
Yıldızlardan gezegenlere evrende görebildiğimiz her şey madde temellidir. Peki başlangıçtaki madde ve anti-maddenin eşit olduğu evrenden şimdiki madde baskın evren nasıl oluştu? Simetri kırılmasının...
Higgs bozonu madde-antimadde bilmecesinin bir parçası mı?
Görselde, iki protonun, anında bozunarak iki tau parçacığı üreten Higgs bozonunun yaratıldığı yüksek enerjide çarpışması görülüyor. Çarpışmada durgun enerjiden dışarıya iki jet saçılmıştır. İki...