Cem Oran
Betelgeuse’ün parlaklığındaki gizemli azalma bize ne anlatıyor? Süpernova değilse toz bulutu mu?
Betelgeuse, 2019 sonlarında astronomların 100 yıldan uzun süredir ölçümlediği en düşük parlaklık seviyesine ulaştı ve Şubat 2020’ye kadar bu düşüş devam etti. Buna ne sebep olmuştu? Teleskoplardan gelen verilerin incelenmesi süreci astronomların iki kampa böldü. İlk kamptakiler, Betelgeuse’ün içinden dışarı püskürttüğü toz bulutunun kendi parlaklığını kestiğini söylerken, ikinci kamptakiler ise cevabın ne olduğu konusundan emin […]
Yeni gözlemler evrenin 13,77 milyar yıl yaşında olduğunu destekliyor
Geçtiğimizin Aralık ayında, Şili’nin kuzeyindeki Atakama Kozmoloji Teleskopu (ACT) ile "Kozmik Mikrodalga Arka Plan Işıması" (İngilizcede kısaca CMB) üzerinde gerçekleştirilen son gözlemlerin sonuçları yayımlandı....
Betelgeuse’ün parlaklığındaki azalma ne anlatıyor? Süpernova değilse toz bulutu mu?
Astrofizikçi Miguel Montargès, Betelgeuse ile tanıştığı anı hâlâ net bir şekilde hatırlıyor. 7-8 yaşlarındaydı, ailesinin Fransa’nın güneyindeki evinin bahçesinden gökyüzüne bakıyordu. Bir an parlak...
1963 yılında inşa edilen Arecibo Gözlemevi dev gözünü yumuyor
Yarım asırdan daha uzun bir süre çığır açıcı pek çok bilimsel çalışmaya ev sahipliği yapmış olan, Porto Riko’nun simgeleşmiş Arecibo Gözlemevi, taşıyıcı kablolarında meydana...
Geri dönüşümü zor plastikleri sindirebilen bir bakteri türü keşfedildi
Plastikler çevre açısından büyüyen bir problem. Bunun sebeplerinden biri plastiğin geri dönüşümünün hayli zor olması. Geçtiğimiz hafta Frontiers in Microbiology Dergisi’nde yayımlanan çalışmaya göre...
Viral salgınların gelişimi matematiksel olarak nasıl modellenir?
Covid-19 hastalığının yarattığı tehditle ilgili dünya çapında oldukça yaygın bir kaygı hakim. Matematik, halihazırda salgının yayılımıyla mücadele etmede hayati bir role sahip ve salgının...
Doktora öğrencilerinin psikolojik durumu alarm veriyor
Nature Dergisi her iki senede bir doktora öğrencilerinin hayat şartları ve kariyer hedeflerine dair beklentilerini inceleyen dünya çapında anket çalışmaları gerçekleştiriyor. İnternet üzerinden (Nature.com)...
Yapay zeka, Peru’da insansı bir figürü andıran yeni bir geolifiyi ortaya çıkardı
Günümüzde yapay zeka hemen hemen her sahada kendine kullanım alanı bulmuş durumda, arkeoloji de buna dahil. Son olarak, IBM ve Japonya’daki Yamagata Üniversitesi’nden araştırmacılar...
Yaşama elverişli bölgede bulunan ötegezegenlerde yaşam gerçekten mümkün mü?
“Evrende yalnız mıyız?” sorusundan daha merak uyandırıcı pek az soru vardır. Uzayda yaşama dair arayış insanoğlunun hayal gücünü bin yıllardır meşgul etmekte. Bugün, Güneş...
Deterministik kaos ve Edward Lorenz
Lorenz’in kanat çırpan kelebek metaforu, başlangıç koşullarındaki ufak bir değişimi temsil eder; bu değişim zincirleme bir etki yaratarak nihayetinde büyük ölçekte sistemin öngörülebilirliğini tamamen ortadan kaldırır. Bu durum, lineer olmayan deterministik sistemler için de geçerlidir. Yani bir sistemin deterministik olması onu öngörülebilir yapmaz. “Deterministik Kaos” ifadesi tam da bu tür sistemlerdeki kaotikliği ifade etmek için […]
