Elinizdeki sayıda özellikle vurgulamak istediğimiz çok değerli bir yazı var: “Önemli bir keşfin, kâşifinin kaleminden öyküsü: Viral insülinler, diyabet ve mikrobiyota”. Harvard Üniversitesi’nde ikinci doktora sonrası çalışmasını yürüten Dr. Emrah Altındiş, viral insülin ve viral hormonların keşfinde öncü rol oynayan bir biliminsanı. Dünyada geniş ilgi çeken keşiflerini Bilim ve Gelecek okurları için bizzat kaleme aldı. Bize, viral insülinlerin keşfine giden yolu, keşfin ne anlama geldiğini ve olası sonuçlarını son derece yalın bir dille anlatıyor.
Viral hormonların keşfinin bu kadar heyecan yaratmasının temel sebebi, aslında bugüne kadar hiç farkında olmadığımız bir kavramı/konsepti kuruyor olması. Bugüne kadar gelişmiş canlılarda pek çok fonksiyonu kontrol eden hormonların, mikroplarca taklit edildiğini fark etmek ve bu mekanizmanın sebep olabileceği olası hastalıklar, mikrobiyal endokrinoloji olarak adlandırılabilecek yeni bir alanı yaratma potansiyeli taşıyor.
Türkiyeli bir biliminsanının keşiflerini birinci elden anlatan yazı Türkiye’de yayımlanan bir bilim dergisinde tartışmasız kapak olmalı. Fakat değişik bir ülkede yaşıyoruz. Kimsenin günlük yaşamımızı da etkileyebilecek böylesi bir keşif ile uğraşacak hali yok ne yazık ki. Fakat biz yine de bu önemli çalışmayı kapaktan geniş gördük; bu köşeden de vurguluyoruz.
Bunun yanı sıra gündemle daha ilişkili bir dosyayı da okurlarımıza sunduk: Biliminsanı sorumluluğu. Bu dosyadaki üç makale, İkinci Dünya Savaşı yıllarında çıplak bir savaş ve faşizm gerçeğiyle karşı karşıya kalan biliminsanlarının farklı tutumlarını yansıtıyor ve tartışıyor. Fransa’nın Naziler tarafından işgali sırasında Nobel Ödüllü bir biliminsanının, Frederic Joliot Curie’nin nasıl bir öncü militana dönüştüğünün müthiş öyküsünü Güney Gönenç’in kaleminden; Amerikan devletinin atom bombası yapımında rol alan ünlü fizikçilerin öyküsünü Rennan Pekünlü’nün derlemesinden; Galilei ve Oppenheimer örneklerinden yola çıkarak yapılan bilim-siyaset, bilim-devlet ilişkisi tartışmasını da Nail Bezel’in eski bir yazısından okurlarımıza sunuyoruz. Günümüze ilişkin dersler de çıkararak ilgi ile okunacağını düşünüyoruz.
Vurgulamak istediğimiz birkaç yazı daha var: İzlem Gözükeleş “Bilişim Dünyası” bölümünde yine vurucu bir tartışmayı aktarıyor: “Platform kapitalizmi: Facebook’tan Uber’e dijital ekonomi”. Afşar Timuçin, Yunan trajedyasının doğuşunu örnekleriyle inceliyor. Ahmet Kerim Gültekin’in “Etnografi Notları” bölümünün bu sayıdaki konusu: “Kan”. Ender Helvacıoğlu ise “Bilim ve Gelecek’in soyağacı” makalesinin ikinci bölümünde Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki popüler bilim dergilerini ele alıyor. Yine oldukça zengin ve dolu bir sayıyla okurlarımızın karşısına çıktığımızı düşünüyoruz. İyi okumalar…
***
“İstanbul Dersleri” Mayıs ayında da devam ediyor. Sadık Usta’nın eğitmenlik yapacağı “Ütopya Kavramı ve Ütopyalar Tarihi” başlıklı ders, 8 Mayıs Salı günü başlayacak ve dört hafta devam edecek. Son kayıtları alıyoruz.
Bilim ve Gelecek emekçileri olarak tüm okurlarımızın ve yazarlarımızın 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü’nü kutluyoruz.
Dostlukla kalın…
