Stres, vücudumuzun “dövüş veya kaç tepkisi” olarak bilinen tepkiyi üretmesine neden olur. 22 Ocak’ta Nature’da yayınlanan makaleye göre, bu tepkinin üretilmesiyle birlikte vücudumuzda bir dizi reaksiyon gerçekleşiyor ve bu reaksiyonların sonucunda saça rengini veren pigmentte azalma yaşanıyor.
Strese bağlı olarak gerçekleşen reaksiyonlar pigment üretiminden sorumlu hücrelerimizde azalmaya neden oluyor. Pigment seviyesi azalınca ise saç rengimizde değişim yaşanıyor. Aslında gri ve beyaz tonlu saç tellerinin oluşumu daha önceki çalışmalarda da stres ile ilişkilendirilmişti. Ancak biliminsanları bu durumun nasıl gerçekleştiğini tam olarak açıklayamıyorlardı. Yeni çalışma stres ile saç beyazlaması arasındaki ilişkiye açıklık getiriyor.
Saç foliküllerinde bulunan ve melanosit kök hücreleri adı verilen hücreler, pigment üreten hücrelere dönüşür ve pigmentin üretilmesiyle birlikte saç renklenir. Vücudumuz bu kökler zarar gördüklerinde onları yenileyemez. Bu nedenle bu hücreler işlevsizleştiklerinde veya tükendiklerinde etkin oldukları bölgelerde renk kaybı gözlenir.
Harvard Üniversitesi’nden Ya-Chieh Hsu ve ekibi tarafından yapılan çalışmada fareler kullanıldı. Acı kırmızı biber içerisinde bulunan kapsaisin benzeri bir madde farelere enjekte edildi. Araştırmacılar, bağışıklık sisteminin ve stres hormonu olarak bilinen kortizolün çalışmasını engellediler. Ardından pigment hücrelerinin tükendiği gözlendi. Farelerin kılları beş gün içinde beyaza döndü.
Stres faktörleri, sinir sistemi üzerinde etkin olan moleküllerin çalışma mekanizmasını değiştirerek melanosit kök hücrelerini aktifleştirir. Böylelikle pigment üreten hücrelere dönüşüm başlar, bu durum kök hücre kaynağının hızlı bir biçimde tükenmesine neden olur.
Saç beyazlamasının yaşlanma ile ilgili olduğu bilinir. Ancak bu çalışma saçta strese bağlı gri-beyaz renk oluşumu ile yaşlanmaya bağlı beyazlaşmanın mekanizmaları arasında fark olup olmadığı hakkında soruları da üretti. Biliminsanları hem bu iki mekanizma hem de stres faktörlerinin vücuda etkileri üzerindeki çalışmalarını sürdürecek.
Kaynak: https://www.sciencenews.org/article/how-stress-turns-hair-gray-triggers-body-fight-flight-response
