İngiltere’den araştırmacılar genetik yapısı yaşlılığa ulaşmadan önce ölmeye yatkın olan solucanlar keşfettiklerini ve solucanlardaki bu mekanizmanın gıda talebini azaltarak koloniye fayda sağlamak amacıyla işlediğini açıkladı. Bu durum, topluluğun yararını önceleyerek evrimleşen bir hayvanda programlanmış ölümün ilk kanıtıdır.
Aging Cell portalında yayınlanan çalışmada Caenorhabditis elegans türü solucanlara odaklanıldı. Makalenin başyazarı Evgeniy Galimov, “Programlanmış hücre ölümünün canlı organizmalara fayda sağladığını yıllardır biliyoruz. Ancak artık hayvan kolonilerine fayda sağlayabilecek programlanmış ölümün organizma düzeyinde de olduğunun farkındayız” açıklamalarında bulundu. Araştırmacılar söz konusu durumun, yaşam döngüleri böylesi bir mekanizma için uygun olan solucanlara özgü olduğunu ifade ediyor.
Bununla beraber, bu araştırmanın C. elegans kullanılarak yürütülen yaşlanma biyolojisi çalışmaları için büyük etkilerinin olacağı ileri sürülmektedir. Diğer hayvanlarda da yaşamın geç dönemlerinde görülen hastalıkların gelişimini teşvik eden, solucanlarda yaşam süresini kısaltan benzer genler bulunduğu ifade edilmektedir.
Yaşlanmanın, topluluk içindeki genç bireylerin gıdaya ulaşımını arttırmak amacıyla nüfusun azaltılması için evrimleştiği düşünülüyordu. Ancak biliminsanları bu durumun çoğu hayvan türü için geçerli olmadığını gösterdi. Bununla beraber bazı organizmalar kendi kendini yok edebilen mekanizmalara sahiptir. Böylesi mekanizmalar türlerin belirli bir yaşın ötesinde yaşamalarını önler. Bu mekanizmaların işlevsizleşmesi ise yaşam süresinin uzamasını sağlayabilir. Örneğin, C. elegans genomundaki belirli genlerde gerçekleşen mutasyonlar, yaşamı kısaltan mekanizmaların işlevsizleşmesini sağlayarak ömrü uzatabilir.
Yapılan son araştırmada, sınırlandırılmış bir gıda tedariğinin bulunduğu ortamda büyüyen bir C. elegans kolonisinin bilgisayar modellemesi geliştirildi ve daha kısa yaşam sürelerinin koloninin üreme kapasitesini artırıp artırmayacağı test edildi. Araştırmacılar, daha kısa bir yaşam süresi, daha kısa üreme süresi ve yetişkin bireylerin beslenme oranının azalması gibi durumların koloninin üreme başarısını artırdığını buldular.
Biliminsanları, bir sonraki aşamada, gerçek C. elegans kolonilerini inceleyerek programlanabilir ölümü daha iyi anlayabilmek için daha gerçekçi modeller kullanılabileceğini ifade ediyor.
Kaynak: https://cosmosmagazine.com/biology/researchers-find-worms-programmed-to-die-early/
