Rıfat Saltoğlu
Bilim devriminde sıra dışı işbirliği: Brahe ve Kepler
Bir yönüyle bilim fenomenlerin üzerinde yükselebilen yaratıcı, cesur teorisyenlere ihtiyaç duyar; Kepler bu türden biriydi. Diğer bir yönüyle bilim teorik kurguların test edilebilmesi için doğru gözlemsel verilere ihtiyaç duyar; Tycho Brahe’nin verileri bu gereksinimi karşıladı. Brahe ve Kepler arasında kurulan bu sıra dışı ilişkinin çok verimli olduğuna ve bilim devrimini hızlandıran bir etki yarattığına kuşku […]
Copernicus ve Bruno: Sonsuz evrenin mimarları
Copernicus devrimi, yeni bir evren kavramıyla sonuçlanan düşünsel bir devrimdir; insanın evrenle olan ilişkilerindeki bir dönüşümdür. Astronomide başlayan değişim, bu bilim dalı ile sınırlı kalmamış, insanın doğaya ilişkin görüşlerindeki köklü değişikliklere yol açmıştır. Yol açtığı yeniliklerden biri, önce Giordano Bruno, 150 yıl sonra da Newton tarafından ortaya atılan sonsuz evren kavramıdır. Antikçağ’da ve Ortaçağ’da egemenliğini […]
Bilimin ve felsefenin öncüleri: Thales, Anaksimandros ve Anaksimenes
Miletoslu düşünürler, mitolojik evren tasarımlarını kökten dönüştürecek bilimsel buluşlara imza attılar. Güneş tutulmasını öngördüğü söylenen Thales bir gökbilimci olarak ünlenmiş; Anaksimandros Yer’in evrenin merkezinde hiçbir şeye dayanmadan durduğunu ve gökcisimlerinin görünürde karmaşık ve düzensiz devinimlerinin geometrik modeller kullanılarak açıklanabileceğini ileri sürmüş; Anaksimenes ise seyrelme ve yoğunlaşma düşüncesiyle modern matematiksel fiziğe giden yolu açan bir ilke […]
Mitostan Logosa… Doğa Felsefesi neden Antik Yunan’da doğdu?
Mitolojik düşünceden doğa felsefesine geçişin görünümleri şöyle sıralanabilir: 1) Doğanın mitolojiden arındırılması ya da doğanın belirli özelliklerinin, örneğin tanrıların imgeleri olarak sunulmasından vazgeçilmesi; 2)...
Kozmo-mitolojilerden kozmogonilere Antik Ortadoğu’da evren tasarımları
‘Mitolojik düşünme’ öylesine temeldir ki, tarihsel olarak mitos olmadan dinin olamayacağı ama din olmadan mitosun olabileceği görülür. İlk kez Antik Yunan’da doğa felsefesinin doğuşu,...
Anaksimandros devrimi
Miletli Anaksimandros’un düşüncelerinin, bilim anlayışının ve kozmolojide yol açtığı büyük kavramsal değişimin etkileri günümüzde de sürmektedir. Carlo Rovelli irrasyonalizm ve dini düşüncenin yeniden yükselişe...