En Yeni İçerikler

Çöken ne, başlayan ne?

Ender Helvacıoğlu Sovyetler Birliği’nin neden çöktüğü yıllar boyu tartışıldı. Sayısız analiz yapıldı; “hiç olmamalıydı” türünden idealist görüşler de dahil olmak üzere sayısız tez üretildi. Doğal olarak en yoğun tartışanlar sosyalistlerdi. Tartışma Sovyetler özelinde başladı ama giderek “sosyalizmin sorunları” tartışmasına dönüştü. Bu tartışmaların faydasız olduğu söylenemez; sosyalist kuramın gelişmesine katkıda bulundular. Kaldı ki sosyalistler “Sovyetler neden çöktü?” sorusundan kaçamazlardı; herkes kendince...

Tarihte sıradanın rolü

Ender Helvacıoğlu Güce (iktidara, paraya, silaha, bilgiye) sahip olanlar, güçleri arttıkça, bu gücün kaynağının ne olduğunu unutmaya başlarlar. Sanırlar ki güç bireyseldir, kendilerine aittir veya kendilerine bahşedilmiştir, onlar “seçilmişlerdir”. Giderek kendilerini “insanüstü”, “toplum-üstü”, hatta “doğaüstü” görmeye başlarlar. Bu sanı, onların sonunu getirecek yanılgılarıdır. Oysa güç, gücü ele geçirene, kaynağını önünde sonunda hatırlatır. Politik güç, bireysel değil toplumsal bir olgudur. Tarih, krallar,...

Bilim ve Gelecek Mart sayısı çıktı!

KAPAK DOSYASI Alâeddin Şenel Üç boyutlu evrim Cansız doğada-Canlılarda-Toplumda Ender Helvacıoğlu Bilimsel düşünce, bilimsel yöntem ve bilim-toplum ilişkisi Mehmet Sakınç Dünya iklimi nereye gidiyor? BİLİŞİM / İzlem Gözükeleş Yapay zekâ ve hesap verebilirlik Dr. Hüseyin Karakuş Yol bir, sürek bin bir mi? Hedef bir, yol bin bir mi? Nayim Gül Küreselleşme ve tüketim çılgınlığı MATEMATİK SOHBETLERİ / Ali Törün Hilbert Otel’deki son oda Prof. Dr. Haluk Eyidoğan Santorini-Kolumbo volkanları civarındaki deprem fırtınasının neden ve sonuçlarına...

Yeni Ortadoğu ve Kürt masalarına Öcalan katkısı

Ender Helvacıoğlu Öcalan’ın açıklaması, bence, ABD-İsrail inisiyatifinde bölgede kurulmaya çalışılan yeni Ortadoğu masasının ve onun bir parçası olan Kürt masasının döşenmesi yönünde bir adımdır. PKK zaten uzun bir süredir -Öcalan’ın tespit ettiği gibi- miadını doldurmuştu; dahası varlığı, Kürt masasında oturan hemen hemen her kesim için bir ur (yük) haline gelmişti. ABD için Türk devleti ile ilişkilerini zorlaştıran bir urdu; zaten PYD’nin...

Eskimeyen bir içerik

Elinizdeki sayı ile birlikte dergi fiyatına zam yapmak zorunda kaldık. Bilim ve Gelecek artık 200 TL. Yıl başında Ocak sayısını çıkarırken dayanabilir miyiz acaba diye düşünmüştük. Yanılmışız. Kargodan kiraya, kâğıttan baskıya, vergilerden büro giderlerine öyle bir zam yağmuruyla karşılaştık ki dergi ve abonelik fiyatlarında artırıma gitmek zorunda kaldık. Okurlar, özellikle genç arkadaşlarımız zorlanacak, biliyoruz. Fakat onlara güvenmekten başka çaremiz...

Üç boyutlu evrim Cansız doğada Canlılarda Toplumda

Alâeddin Şenel Okuyacağınız yazı, Alâeddin Şenel’in TAKSAV (Toplumsal Araştırmalar Kültür ve Sanat İçin Vakıf) Kadıköy Şubesi’nin düzenlediği “Evrim Atölyesi” etkinliğinde 18 Nisan 2024 tarihinde yaptığı sunuşun vakıf üyelerince çözülüp çıktısı alınmış metninin yazarca gözden geçirilip yeniden yazılmış biçimidir. Bu sunuş ve atölye kapsamındaki diğer sunuşlar yakında (büyük olasılıkla Mart ayı içinde) TAKSAV tarafından kitaplaştırılacaktır. GİRİŞ […]

Bu içeriği görüntüleyebilmek için, şu seçeneklerden birine abone olmalısınız: 1 yıllık e-dergi aboneliği or 6 aylık e-dergi aboneliği.

Bilimsel düşünce, bilimsel yöntem ve bilim-toplum ilişkisi

Ender Helvacıoğlu Okuyacağınız yazı, Ender Helvacıoğlu’nun Toplumsal Araştırmalar Vakfı Kadıköy Şubesi’nin düzenlediği “Evrim Atölyesi” etkinliğinde 20 Nisan 2024 tarihinde “Bilimsel Düşünce” ana başlığı altında yaptığı sunuşun vakıf üyelerince çözülüp çıktısı alınmış metninin yazarca gözden geçirilip yeniden yazılmış biçimidir. Bu sunuş ve atölye kapsamındaki diğer sunuşlar yakında TAKSAV tarafından kitaplaştırılacaktır. Herkes biliminsanı olacak, bilim etkinliği içinde […]

Bu içeriği görüntüleyebilmek için, şu seçeneklerden birine abone olmalısınız: 1 yıllık e-dergi aboneliği or 6 aylık e-dergi aboneliği.

Dünya iklimi nereye gidiyor?

Mehmet Sakınç İklim krizi aktivistleri, Dünya ikliminin insanlı zamanını ve devletlerin iklim politikalarının hegemonyasını kırmak için son yıllarda kendilerine göre büyük uğraş içindedirler. Ancak şu önemlidir. İklim demek yalnızca politikalarla uğraşıp topluma bu konuda mesajlar vermek değildir. Onu bilmek ve anlamak için gezegenin milyarlarca yıl önceki süreçlerini günümüzle karşılaştırıp bilmek gerekir. Bu yazıda hem jeolojik […]

Bu içeriği görüntüleyebilmek için, şu seçeneklerden birine abone olmalısınız: 1 yıllık e-dergi aboneliği or 6 aylık e-dergi aboneliği.

Yapay zekâ ve hesap verebilirlik

Bilişim Dünyasından / İzlem Gözükeleş Yapay Zekâ (YZ) Eylem Zirvesi, 10-11 Şubat 2025 tarihlerinde Paris’te düzenlendi. Fransa ve Hindistan’ın eş başkanlığında düzenlenen zirvede dünyanın önde gelen YZ şirketlerinin liderleri (OpenAI’dan Sam Altman, Anthropic’ten Dario Amodei ve Google DeepMind’dan Demis Hassabis), akademisyenler, sivil toplum temsilcileri ve politikacılar bir araya geldi. Roose (2025), 10 Şubat’ta yayımlanan yazısında […]

Bu içeriği görüntüleyebilmek için, şu seçeneklerden birine abone olmalısınız: 1 yıllık e-dergi aboneliği or 6 aylık e-dergi aboneliği.

Yol bir, sürek bin bir mi? Hedef bir, yol bin bir mi?

Dr. Hüseyin Karakuş “Yol bir sürek bin bir”, Alevilikle özdeşleşmiş bir şiardır. Yolun kendisi Aleviliktir. Sürek, Alevi gruplar içinde aynı yola hizmet eden ritüel farklılıklarını ifade eder. Şiar, onca farklılıklara rağmen Alevi çatısı altında birliğe vurgudur. Yol metaforu, birey yaşam göstergesi ve toplum sevk ve idaresi olarak birçok disiplinde kullanılır. Söylem ve kavram olarak şiar; […]

Bu içeriği görüntüleyebilmek için, şu seçeneklerden birine abone olmalısınız: 1 yıllık e-dergi aboneliği or 6 aylık e-dergi aboneliği.