Ender Helvacıoğlu
El-Cezeri neden bir James Watt olamadı?
El-Cezeri, 1136-1206 yılları arasında Diyarbakır bölgesinde yaşadığı kabul edilen bir mekanik bilginidir. Adını, Dicle nehrinin bir ada gibi çevrelediği Cizreli olmasından alır. Hakkında bildiklerimiz, elyazması...
Kendisi kadim, yanıtı gelecekte olan soru: Konfüçyüs mü haklıydı, Lao Tse mı?
Eski Çin felsefesinin “bilinen” başlangıcı iki isimle simgelenir: Lao Tse ve Konfüçyüs. “Bilinen” diyoruz; çünkü bu iki bilge de günümüze ulaşan metinlerinde, yazdıklarının, “eskilerin”...
Christopher Caudwell’i keşfedin
Günümüzün devrimci gençleri pek bilmiyor ama önceki kuşaklar Christopher Caudwell (1907-1937) adını yakından tanır, onun Türkçeye de kazandırılmış olan Yanılsama ve Gerçeklik ile Ölen...
Marx ve Engels, Darwin ve ‘Türlerin Kökeni’ hakkında ne demişlerdi?
Darwin’in Türlerin Kökeni adlı eseri 1859 Kasım ayında yayımlandı. Aynı yıl Marx da Kapital’e hazırlık niteliği taşıyan Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı’yı kaleme almıştı. Kapital’in...
Samir Amin’den ne öğrendik?
Samir Amin, son 60 yılın çatışmalı ve karmaşık süreçlerini büyük bir başarıyla analiz eden, sürecin her aşamasında devrim ve sosyalizm modelleri üreten önde gelen bir kuramcıydı. Daha kapsamlı ve dünyalı bir sosyalist perspektifin temellerini attı. Yaşadığımız sürecin daha geniş süreçler içindeki yerini ortaya çıkarmaya uğraşarak ufkumuzu genişletti. Gerek Avrupamerkezcilik eleştirileri gerekse Modernite analizleriyle geleceğe uzanabilmemiz […]
Fatih Sultan Mehmet neden mezar açtırdı?
“Toprak, yaşayışları bilgilerine uygun olan ulemanın etini yemez” diye bir hadis vardır. Gerçi bu hadisi, bilimle uğraşanların ve özü-sözü bir olanların fiziken ölseler bile...
Latinceyi aşk bitirmiş!
Avrupa’da 12. yüzyıldan itibaren bilimsel düşüncenin uç verdiği biliniyor. Tanrısal dogmaları sorgusuz sualsiz kabul etmek yerine, olguların nedenlerini araştırmanın gerektiği, insan aklının bu nedenleri...
Uzmanından tavsiyeler: Ömer Hayyam’a göre şarabın faydaları
Ömer Hayyam (1048-1131), esas olarak Rubailer’iyle tanınan, ama aynı zamanda döneminin önde gelen bir matematikçisi, astronomu ve filozofu olan İranlı biliminsanı ve şairdir. Değişik...
Pascal üçgenini Çinliler çok önceden biliyormuş
Blaise Pascal (1623-1662), 17. yüzyılda yaşamış büyük Fransız matematikçisi ve bilimcisidir. Bilime pek çok katkısı vardır, ama onu bir ortaokul öğrencisinin bile tanımasının nedeni,...
Altay destanındaki Prometheus’lar: Üç zibidi kız!
Prometheus, Yunan mitolojisinin en bilinen figürlerinden biridir. Tanrısal düzene kafa tutmuş, karşı çıkmış, Zeus’un türlü engellemelerine karşın sonunda insanoğlunu yaratarak ve ateşi (yaratıcılığı, bilimi,...
