bilim tarihi

Dünya tarihi bir bakıma büyük insanların tarihidir. Bilim tarihine de öyle bakabiliriz. Galileo, Newton, Darwin, Einstein ... “bilim” dediğimiz görkemli yapının büyük mimarları! Adı...

Söyleşi: Murat Öner, Ergi Deniz Özsoy, Nazlı Karol “Bütün bilimlerin temeli sistematik bir yapılanmaya dayanır. Herhangi bir bilim dalını alın, bunu göreceksiniz. Biyolojide canlı dediğinizde, hemen tasnif etme ihtiyacı hissedersiniz: bitki mi, hayvan mı, insan mı… Belirli bir sistematik hat üzerinden düşünürsünüz. Canlıyı böylelikle anlar ve tarif edebilirsiniz. Bu yolla bir tasnif de yapmış olursunuz, […]

Bilimin çeşitli alanlarına ilişkin soruları sıralamaya başladığımızda tarihte geriye doğru gidip insanlık ne zaman hangi soruları sorup yanıtlayarak büyük atılımları yapmıştı, bunu düşünmek gerekiyor....

Doğa filozofları yıllarca zamanı ölçmeyi denediler, bu denemeleri ellerine önemli bir araç verdi: Saatler. Gelin bu ay sürekli bölümümüzün içinde bir diziye başlayalım ve insanlığın tarih boyunca kullandığı saatlerde bir yolculuğa çıkalım. Bu sayımızda Antik Mısır’dan ortaçağlara kadar gideceğiz. Bir sonraki sayımızda Galileo’dan başlayıp sarkaçlı ve mekanik saatler üzerinden yolculuğumuza devam edeceğiz. “Öyle bir geçer […]

Joliot işgalin en karanlık günlerinde bile ülkesinden ayrılmayı reddetti. Rahatlıkla İngiltere’ye, Kanada’ya, Amerika’ya gidebilir, bilimsel araştırmalarını orada sürdürebilirdi ve buna bir ihanet gözüyle de bakılmazdı. Ama o Nazilere karşı yürütülen amansız savaşa katılmakla kalmadı, Ulusal Cephe’nin başkanı olarak o savaşın başındaki onurlu yerini aldı. Parti üyelerinin binlerle kurşuna dizildiği bir dönemde, Fransız Komünist Partisi’ne üye […]

Nobel Ödüllü Fransız fizikçi. Yapay radyoaktifliği ve zincirleme tepkileşimi bulan biliminsanı. Nazilerin Fransa’yı işgali sırasında direniş örgütü Ulusal Cephe’nin Genel Başkanı. İşgal sırasında Nazilerin burnunun dibindeki laboratuvarlarını direnişçilerin bomba üretim imalathanesine ve cephaneliğine dönüştürdü. Fransız Komünist Partisi üyesi. Sunuş Fransız biliminsanı Frederic Joliot-Curie (1900-1958), 20. yüzyılın en büyük fizikçilerinden biridir. Nötron ve pozitronun bulunmasında önemli […]

1925-1927 yılları arasında yayımlanan üç popüler bilim dergisi dikkat çekiyor: Fen Âlemi, Maddiyat ve Tabiat Âlemi. Genç Cumhuriyet döneminin devrimci coşkusunun ürünü olan dergiler, yeni bir ülke ve toplum inşası çabasının bilim, teknoloji ve eğitim alanlarındaki öncü kuvvetleri olarak işlev görmüşler. Kuruluş döneminin ihtiyaçlarını karşılamayı, bilimsel düşüncenin toplum içinde yaygınlaşmasını öncelikli hedefleri olarak benimsemişler. Dergimizin […]

ABD atom projesi, kaderin cilvesiyle, en parlak biliminsanlarının ABD’ye gelişiyle zenginleşti. ABD hem büyük bir savaşı hem de pahalı ve belirsiz bir atom projesini destekleyecek yeterli sanayi kaynaklarına sahipti. İlginçtir ki, projeyi ön plana çıkaranlar en başta askerler veya politikacılar değil, olası Nazi zaferi kâbusuyla kaygılanan biliminsanlarıydı. Bu biliminsanları sonucu gördükten sonra yıllar boyu vicdanlarını […]

Galile ve Oppenheimer geniş anlamda bir dönüşümü zorunlu gören, düşünce ve insanlık açısından bir bütünlüğü ve tutarlılığı arayıp ona göre bir tavır almaya çalışan örneklerdir. Galile ve Oppenheimer durumlarının benzerliği, onların bilimadamı ile otoriteye tanınan ve önceden saptandığı düşünülen yetki ve sorumluluk alanlarının dışına çıkmalarından kaynaklanır. Sunuş Okuyacağınız makale Düşün dergisinin Mayıs 1985 tarihli sayısında […]

Sarton MÖ 6. yüzyıldan MS 14. yüzyıla kadar her elli yıllık dönemi, o dönemin en önde gelen biliminsanları ya da filozoflarıyla simgeleştirir. “Bilim Tarihi”ni bir...