bilim tarihi

Bilim tarihinin büyük adamların tarihi olmadığı, sıradan insanların bilimsel bilgi üretimine çok önemli katkılar yaptığı söylemi; bizim gibi, bilginin toplumsal pratikle ilişkisi ve taşıdığı kolektif niteliğin tarih çalışmalarında hakkıyla yansıtılmadığını düşünenler için çok çekicidir. Bu söylemi odağına oturtan Halkın Bilim Tarihi -Madenciler, Ebeler ve Basit Tamirciler- (Clifford D. Conner, TÜBİTAK Popüler Bilim Yayınları, Eylül 2012) […]

Büyük bilim tarihçimiz Prof. Dr. Sevim Tekeli’yi kaybettik. İlk kadın bilim tarihçimiz Tekeli 95 yaşındaydı. Özellikle Osmanlı astronomisi, Taküyiddin, El-Cezeri, El-Harezmi, Piri Reis çalışmalarıyla...

Yapay Zeka teknolojisi üzerine tartışılan en önemli konulardan biri de bilgisayarların nasıl düşündüklerine, komutları nasıl anladıkları ve nasıl yerine getirdiklerine dair sorulardır. Peki aklımıza takılan...

Dünya tarihi bir bakıma büyük insanların tarihidir. Bilim tarihine de öyle bakabiliriz. Galileo, Newton, Darwin, Einstein ... “bilim” dediğimiz görkemli yapının büyük mimarları! Adı...

Söyleşi: Murat Öner, Ergi Deniz Özsoy, Nazlı Karol “Bütün bilimlerin temeli sistematik bir yapılanmaya dayanır. Herhangi bir bilim dalını alın, bunu göreceksiniz. Biyolojide canlı dediğinizde, hemen tasnif etme ihtiyacı hissedersiniz: bitki mi, hayvan mı, insan mı… Belirli bir sistematik hat üzerinden düşünürsünüz. Canlıyı böylelikle anlar ve tarif edebilirsiniz. Bu yolla bir tasnif de yapmış olursunuz, […]

Bilimin çeşitli alanlarına ilişkin soruları sıralamaya başladığımızda tarihte geriye doğru gidip insanlık ne zaman hangi soruları sorup yanıtlayarak büyük atılımları yapmıştı, bunu düşünmek gerekiyor....

Doğa filozofları yıllarca zamanı ölçmeyi denediler, bu denemeleri ellerine önemli bir araç verdi: Saatler. Gelin bu ay sürekli bölümümüzün içinde bir diziye başlayalım ve insanlığın tarih boyunca kullandığı saatlerde bir yolculuğa çıkalım. Bu sayımızda Antik Mısır’dan ortaçağlara kadar gideceğiz. Bir sonraki sayımızda Galileo’dan başlayıp sarkaçlı ve mekanik saatler üzerinden yolculuğumuza devam edeceğiz. “Öyle bir geçer […]

Joliot işgalin en karanlık günlerinde bile ülkesinden ayrılmayı reddetti. Rahatlıkla İngiltere’ye, Kanada’ya, Amerika’ya gidebilir, bilimsel araştırmalarını orada sürdürebilirdi ve buna bir ihanet gözüyle de bakılmazdı. Ama o Nazilere karşı yürütülen amansız savaşa katılmakla kalmadı, Ulusal Cephe’nin başkanı olarak o savaşın başındaki onurlu yerini aldı. Parti üyelerinin binlerle kurşuna dizildiği bir dönemde, Fransız Komünist Partisi’ne üye […]

Nobel Ödüllü Fransız fizikçi. Yapay radyoaktifliği ve zincirleme tepkileşimi bulan biliminsanı. Nazilerin Fransa’yı işgali sırasında direniş örgütü Ulusal Cephe’nin Genel Başkanı. İşgal sırasında Nazilerin burnunun dibindeki laboratuvarlarını direnişçilerin bomba üretim imalathanesine ve cephaneliğine dönüştürdü. Fransız Komünist Partisi üyesi. Sunuş Fransız biliminsanı Frederic Joliot-Curie (1900-1958), 20. yüzyılın en büyük fizikçilerinden biridir. Nötron ve pozitronun bulunmasında önemli […]

1925-1927 yılları arasında yayımlanan üç popüler bilim dergisi dikkat çekiyor: Fen Âlemi, Maddiyat ve Tabiat Âlemi. Genç Cumhuriyet döneminin devrimci coşkusunun ürünü olan dergiler, yeni bir ülke ve toplum inşası çabasının bilim, teknoloji ve eğitim alanlarındaki öncü kuvvetleri olarak işlev görmüşler. Kuruluş döneminin ihtiyaçlarını karşılamayı, bilimsel düşüncenin toplum içinde yaygınlaşmasını öncelikli hedefleri olarak benimsemişler. Dergimizin […]