Etiket: Bilişim Dünyasından

Veriler sosyal dünyamızın yapısını yansıtır. Öngörü için verilerin nasıl kullanıldığı ve öngörülerin nihai kararı nasıl etkilediği kaçınılmaz olarak politik bir karaktere sahiptir. Yapay öğrenme, bilgisayar bilimciler tarafından yürütülen teknik bir süreç olduğu için, altta yatan ahlaki ve politik seçimleri gizleyebilir. Ancak öngörü araçlarının tasarımı ve kullanımıyla ilgili seçimler bazı insanlara yarar sağlarken bazılarına zarar verir. […]

“Yalancı Çoban” masalının sonunda zarar gören çobandır. Sosyal medyada ise yalan söyleyenden çok diğer insanlar zarar görür. Sahte haberler sınırsız biçimde dolaştığında doğru ve yanlış birbirine girer. İnsanlar bazen yanıltılırlar bazen de gerçek bilgilerin yanlış olduğunu düşünerek doğruları görmezden gelirler. Yalan haberlerin dolaşımını engellemek için iletişim sürecine müdahale etmek gerekir. Bu müdahalenin niteliği ve orantılılığı […]

Hükümetler son zamanlarda stratejik özerklik, teknolojik egemenlik ve kendine yeterlikten daha çok söz etmeye başladılar. Dış kaynak kullanımı ve küreselleşmeci söylemlerin yerini milliyetçi ve korumacı söylemler alıyor. Ancak hem ABD’nin yarı iletken tedarik zincirini yeniden yapılandırarak ve çeşitli kısıtlamalar getirerek Çin’in yükselişini durdurabilmesinin hem de Çin ve AB’nin ABD’den bağımsız bir teknoloji politikası oluşturabilmesinin önünde […]

Son zamanlarda yarı iletkenlerin tedarikinde yaşanan sorunlarla ilgili haberler okuyoruz. Yolun sonuna mı geldik? İnternetin, daha doğrusu bilişim teknolojilerinin temelini oluşturan yarı iletkenler birçok endüstrinin can damarı. Ham petrol, rafine petrol ve arabalardan sonra ithalat ve ihracatta dünyanın en çok ticareti yapılan dördüncü ürünü. Modern arabalar, enerji şebekemiz, trafik yönetim sistemlerimiz, hastanelerimiz, borsalarımız, sigorta şirketlerimiz […]

Sık sık eski teknolojiler/kurumlar ile yenilikçi teknolojik çözümler arasında kısır ikilemlere sürükleniyoruz. Sarı taksilere karşı Uber’i, fosil yakıtlı araçlara karşı elektrikli araçları tartışıyoruz. Uber’in faaliyetlerini düzenleyerek ve Uber sürücülerini örgütleyerek sorunları çözebileceğimizi, elektrikli araçların dünyayı çevre kirliliğinden kurtaracağını düşünüyoruz. Ama insanlara hizmet etmekten çok kârı artırmak üzerine kurulu kapitalizmin kendi yapılarına meydan okumadan insanlıktan ve […]

YZ ile donatılmış bir kapitalizmin gideceği yönler oldukça belirsiz. Şimdiki kapitalizm, artı değer üretiminin devam ettiği ama birçok yönden eskisinden farklı bir sisteme evrilebilir. Ya da kendimizi tamamen farklı bir toplumsal oluşum içinde bulabiliriz. Gidişatın insanlık için iyi mi yoksa kötü mü olacağını şimdilik bilemeyiz. Ama YZ’nin bu süreçte oynayacağı rol, gerçekte (!) var olan […]

19. yüzyıldakine benzer bir sürecin içindeyiz. Akıllı makineler, insanlar gibi, toplumsal düzenin süregelen gerçekleşmesinde aktif ajanlar olarak ortaya çıkıyorlar. Algoritmik sistemlerin taraflılığı ve ayrımcılığı üzerine yapılan çok disiplinli araştırmalar ile sosyal ve teknik arasındaki etkileşim geçmişte olduğundan daha görünür hale geliyor. Şimdi sosyolojinin önünde algoritmik sistemlerin neden ve hangi koşullar altında bu şekilde davrandığını açıklama […]

Blok zinciri tabanlı sistemler, yazılımın yanında madenciler, doğrulayıcılar, programcılar, kripto para birimi ve belirteç sahipleri, son kullanıcılar ve düzenleyici kurumlar gibi çok çeşitli aktörleri de içeren sosyo-teknolojik sistemlerdir. Blok zincirinin ademimerkeziyetçilik, sansüre karşı direnç ve dağıtık deftere işlenen kayıtların değiştirilemezliği gibi özellikleri hem sistem içinde hem de dışında faaliyet gösteren çeşitli insan aktörlere belirli bir […]

Teknolojik çözümcülük, kapitalizm ve sosyalizmi aşma iddiasıyla yola çıktı. Teknokratlar, mühendislerin ve teknisyenlerin yönetimde olacağı rasyonel bir toplum hedefliyorlardı. 2. Dünya Savaşı’nda teknolojik  yöntemlerin savaş sırasındaki problemleri çözmedeki başarısı teknokratik görüşlerin gelişip serpilmesi için elverişli bir ortam yarattı. Savaş sonrasında bilim ve teknoloji uzmanları, açlıktan savaşlara, suçu ve isyanları önlemeden sağlıklı beslenmeye kadar çeşitli sorunlar için teknolojik çözümler getirmeye başladılar. Dijital […]

2021’den beri garip bir NFT çılgınlığının içindeyiz. NFT teknolojisinin neredeyse sekiz yıllık bir geçmişi olmasına rağmen 2021’in başından itibaren astronomik paralara satılan NFT’ler hakkında çıkan haberler yeni bir altına hücum dönemi başlattı. Bitcoin ve Ethereum trenini kaçırmış olmanın pişmanlığı ile insanlar normalde bilgisayarlarında tutmayacakları resimleri inanılmaz paralara satın alıyorlar ve ileride bu resimleri büyük paralara […]