Etiket: geniş açı

Evrim kuramının derslerde okutulup okutulmaması üzerine Temmuz 1925’te görülen Scopes Maymun Davası, Amerikan hukuk tarihinin en ünlü davalarındandır. Aradan yaklaşık bir yüzyıl geçmiş olmasına karşın, Scopes davasında tartışılan pek çok konu güncelliğini koruyor: Evrim karşıtlığı ve bağnazlık, din-bilim çatışması, laik eğitim, akademik özgürlükler, okul müfredatlarının çağdışı ideolojilere hizmet edecek şekilde tasarlanması… Bu konular 21. yüzyıl […]

İnovasyonun tabandan tepeye doğru, dağıtık bir modele göre gerçekleşiyor olması, İsviçre modelinin başarısında önemli bir etken. Tabanda yer alan aktörlerden biri yükseköğretim kuruluşları. Dolayısıyla bilgi üretiminin başlıca merkezlerinden biri olan üniversiteler bağımsız ve özgür olmadığı sürece, inovasyonun can damarlarından biri tıkanmış oluyor. “Eğer İsviçreli bir bankacının pencereden atladığını görürseniz, hiç tereddüt etmeyin, siz de peşinden […]

Hitler, ideolojisini oluştururken, Darwin evrim kuramından esinlendi mi? Hitler’in “mücadele” kavramı ile Darwin’in “hayatta kalma mücadelesi” kavramı ne derece örtüşür? Nazi mezalimi, evrim kuramına atfedilen materyalist dünya görüşünün bir sonucu mu? Daha genel bir bakış açısıyla, Hitler dönemi Alman biyolojisinin Darwinist bir çizgide konumlandığı söylenebilir mi? “Nazi ırkçı ideolojisinin Darwinci temelleri çok açıktır. Hitler, Mein […]

Sosyal Darwinizm, çok farklı şekillerde -hatta kimi zaman birbiriyle hepten çelişen argümanlarla- yorumlanmış bir ideoloji. Darwin doğru okunup anlaşıldığında, kuramının sosyal Darwinist tezlere herhangi bir altyapı sağlamadığı, aksine, sosyal işbirliğini özendiren bir kuram olduğu görülür. Bu yüzden Darwinizmi, sosyal Darwinizmden ayırmak önemlidir. “En uyumlu olanın sağkalımı” (survival of the fittest) deyimi, Darwin’in Türlerin Kökeni’ni (1859) […]

Dünya’nın yaşının belirlenmesi, modern bilimin en önemli kazanımlarından biri olmanın ötesinde, bir devrim niteliğindedir. Bu keşif, biyoloji dahil pek çok bilim alanında derin sonuçlar yaratmakla kalmadı, insanoğlunun dünyaya bakışını temelden sarstı. Dünya’nın yaşının tespiti öyküsü, heyecan verici olmanın yanı sıra bilimsel ilerlemenin nasıl cereyan ettiğini göstermek bakımından da hayli ilginçtir. Charles Darwin’in başını ağrıtan temel […]

22 Mart 1699 günü sabahı idam sehpasına çıkan William Chaloner’ın ünlü fizikçi Isaac Newton’a karşı duyduğu kin ve nefret, biraz sonra hayatına mal olacak yerçekimi olayından kaynaklanmıyordu elbette. Hayır, yerçekimi yasasını keşfetmiş, gelmiş geçmiş en büyük biliminsanlarından biri olan Newton’a karşı öfkesinin nedeni bambaşkaydı…    William Chaloner zamanının bir numaralı dolandırıcısı ve hilekârı idi. Gaddarlık […]

Sosyal bilimlerin farklı bir alan olup, fen bilimlerinden farklı kural ve yasalara göre çalıştığı düşünülebilir elbette. Ancak sosyal bilimlerin, en azından bazı alanlarıyla, evrim kuramının edinimlerinden faydalanmasının, birtakım görüş ve kuramlarını evrimci bir temel üzerine inşa etmesinin, bilimsel ilerlemenin yolunun açılması bakımından faydalı olabileceği göz ardı edilmemelidir. Türlerin Kökeni’nde (1859) Darwin tarafından ortaya atılan “doğal […]

22 Mart 1699 günü sabahı idam sehpasına çıkan William Chaloner’ın ünlü fizikçi Isaac Newton’a karşı duyduğu kin ve nefret, biraz sonra hayatına mal olacak...

Isaac Newton Principia Mathematica’da, Kepler’in gezegensel devinim yasalarını matematiksel olarak kanıtlamış ve klasik mekaniğin temelini atmıştır. Ancak bu yasaların dayandığı genel kavramların formülasyonunda payı olan kişi ya da kişilerin hakkını tam anlamıyla teslim etmiş midir eserinde? Konuyla ilgili ciddi itirazlar var… 1684 yılının ağustos ayında at arabasıyla Londra’dan Cambridge’e seyahat etmekte olan astronom Edmond Halley’in […]

Robert Hooke, bilim tarihinin önde gelen isimlerinden biridir ve onun hayatı ve çalışmalarını incelemeden, 17. yüzyılın ikinci yarısı bilimsel gelişmelerini anlamak adeta imkânsızdır. Bilimin pek çok alanında deneyler yapmış, aletler geliştirmiş, geleceğe uzanan fikirler ortaya atmıştır. 3 Mart 1703 günü Londra Gresham College’daki odasında tam bir yalnızlık içinde hayata veda eden, zamanının ünlü fen adamı […]