Etiket: geniş açı

DNA’nın yapısı açıklandı, insan genomu haritalandı, gen editleme teknikleri geliştirildi, bireysel genom dizilimini hızlı ve düşük maliyetle analiz etme imkânına ulaşıldı. Fakat diğer yandan, genom yapısının insan psikolojisi ve sosyal kimlikler üzerindeki etkisini aydınlatmak konusunda âdeta yerinde sayıldı. O vakit, öjenizm heyulasından kurtularak, eşitlikçi ve daha adil sosyal programlar geliştirmek amacıyla, bu boşluğu doldurmanın zamanı […]

Deneye dayalı bilimin, dolayısıyla modern bilimin ortaya çıkışı büyük çabalar, sancılı mücadeleler ve sıra dışı birtakım düşünürlerin yol göstermesi sayesinde oldu. Boyle, bu kişilerden biriydi. O, zamanının yerleşik düşünce sistemini sorgulamayı cesaret etti, yüzyıllar boyunca kabul gören kemikleşmiş bazı öğretileri (Aristoteles, Galen, Paracelsus…) somut deneyler yoluyla reddetti. Doğa bilimlerinde dogmacılığa karşı çıktı, açık fikirliliği savundu. […]

Bilgisayar teknolojilerinin ve her türlü dijital uygulamanın yaygınlık kazandığı çağımızda, cep telefonu ve internet gibi çeşitli iletişim araçlarına; MR, CT görüntüleme cihazları veya cerrahi robotlar gibi sofistike tıbbi ekipmana; gen tedavileri, yeni nesil ilaç ve aşılara ve daha nice teknik imkâna ulaşmış iken, eğitim ve okuryazarlık düzeyleri yüksek olan toplumlarda dahi bilime duyulan güvenin erimesini […]

Robert Boyle, asırlar boyu doğru bilinen yanlışlara karşı çıktı. Örneğin Aristoteles’in ve Paracelsus’un maddenin temel bileşenleri hakkındaki iddialarının hatalı olduğunu deneyleriyle gösterdi, hava pompası deneyleriyle ideal gazlar yasasını keşfetti,  kimya disiplininin ilerlemesine önayak oldu, tıbbi alanda yenilikçi yöntemlerin kullanılmasına öncülük etti. Batı dünyasında 17. yüzyılın ikinci yarısı, bir tünelden çıkış niteliğindedir: Henüz kısmen karanlıklarda bulunan, […]

Bilim tarihinin âdeta tanrılaştırılmış şahsiyeti, akıl çağının kurucusu ve modern bilimin anıtı olarak tanına gelen Newton; fen bilimlerine ayırdığı zamandan çok daha fazlasını, doğada tanrısal mesajlar aramaya, büyü ve sihre başvurarak metalleri altına dönüştürmeye ve ölümsüzlük iksirinin sırrını çözmeye adamıştı. Isaac Newton’ı nasıl bilirsiniz? Aydınlanma ve akıl çağının kurucusu, mantık ve matematik yoluyla doğal dünyanın […]

Doğal seçilim denince aklımıza ilk gelen Darwin ve onun evrim kuramı olur. Fakat doğal seçilim fikrini ilk olarak kim ifade etmiştir? Doğal seçilim ile biyolojik evrim arasındaki nedensellik bağını ilk kuran kimdir? Bu bağlamda Darwin’in katkısı tam olarak ne olmuştur?    Doğal seçilim fikrinin izini çok eski kaynaklarda, örneğin Antik Yunan Çağı’nda Empedokles (MÖ 494-434) […]

Evrim kuramının derslerde okutulup okutulmaması üzerine Temmuz 1925’te görülen Scopes Maymun Davası, Amerikan hukuk tarihinin en ünlü davalarındandır. Aradan yaklaşık bir yüzyıl geçmiş olmasına karşın, Scopes davasında tartışılan pek çok konu güncelliğini koruyor: Evrim karşıtlığı ve bağnazlık, din-bilim çatışması, laik eğitim, akademik özgürlükler, okul müfredatlarının çağdışı ideolojilere hizmet edecek şekilde tasarlanması… Bu konular 21. yüzyıl […]

İnovasyonun tabandan tepeye doğru, dağıtık bir modele göre gerçekleşiyor olması, İsviçre modelinin başarısında önemli bir etken. Tabanda yer alan aktörlerden biri yükseköğretim kuruluşları. Dolayısıyla bilgi üretiminin başlıca merkezlerinden biri olan üniversiteler bağımsız ve özgür olmadığı sürece, inovasyonun can damarlarından biri tıkanmış oluyor. “Eğer İsviçreli bir bankacının pencereden atladığını görürseniz, hiç tereddüt etmeyin, siz de peşinden […]

Hitler, ideolojisini oluştururken, Darwin evrim kuramından esinlendi mi? Hitler’in “mücadele” kavramı ile Darwin’in “hayatta kalma mücadelesi” kavramı ne derece örtüşür? Nazi mezalimi, evrim kuramına atfedilen materyalist dünya görüşünün bir sonucu mu? Daha genel bir bakış açısıyla, Hitler dönemi Alman biyolojisinin Darwinist bir çizgide konumlandığı söylenebilir mi? “Nazi ırkçı ideolojisinin Darwinci temelleri çok açıktır. Hitler, Mein […]

Sosyal Darwinizm, çok farklı şekillerde -hatta kimi zaman birbiriyle hepten çelişen argümanlarla- yorumlanmış bir ideoloji. Darwin doğru okunup anlaşıldığında, kuramının sosyal Darwinist tezlere herhangi bir altyapı sağlamadığı, aksine, sosyal işbirliğini özendiren bir kuram olduğu görülür. Bu yüzden Darwinizmi, sosyal Darwinizmden ayırmak önemlidir. “En uyumlu olanın sağkalımı” (survival of the fittest) deyimi, Darwin’in Türlerin Kökeni’ni (1859) […]