Etiket: geniş açı

Geniş Açı / Prof. Dr. Sedat Ölçer 19. yüzyılın ortalarına dek insanoğlu müthiş bir yanılgının esiri olarak yaşayageldi: tasarım yanılgısı. O zamana kadar şans ve tasarım, birbirinin alternatifi, karşılıklı dışlamalı iki kavram olarak algılanıyordu: Eğer doğada herhangi bir şey tesadüfen oluşmamışsa, o zaman mutlaka tasarlanmış olmalıydı. Bu görüş, canlı varlıkları kapsayacak şekilde genişletildiğinde, ilginç bir […]

Geniş Açı / Prof. Dr. Sedat Ölçer Matematikte 17. yüzyılın en önemli buluşlarından biri, kalkülüs olarak adlandırılan sonsuz küçükler hesabı olmuştur. Bu buluşla ilgili öncelik iddiası, Isaac Newton (1643-1727) ile Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716) arasında bilim tarihinin en ünlü çekişmelerinden birine yol açmıştır.1 Bu iki dev biliminsanının birbirini hedef aldığı saldırılar silsilesi ömürleri boyunca bitmek […]

Darwin’in Türlerin Kökeni’ni yayımlamasından tam on beş yıl önce, İskoç yazar Robert Chambers kendi evrim kuramını Yaratılışın Doğa Tarihinin Kalıntıları (1844) isimli eseri ile geniş bir okur kitlesine duyurmuştu. Chambers’a göre tüm canlı türleri, ilk başta Tanrı tarafından yaratılmış fakat işleyişi için sürekli Tanrı’nın müdahalesine ihtiyacı olmayan birtakım doğa kanunlarının güdümü altında oluşmuştu. Fosil katmanlarında […]

Wallace uzun bir süre Darwin’in gölgesinde kaldı, ancak 20. yüzyılın sonlarına doğru yapılmaya başlanan akademik çalışmalar, katkılarının önemini ortaya koydu ve biliminsanı kişiliği hakkında farkındalık yarattı. 1848-1852 yılları arası Kuzey Brezilya Amazon Nehri bölgesinde ve 1854-1862 yılları arası Güneydoğu Asya adalarındaki keşif gezileri sırasında büyük maceralar yaşadı Wallace. Güney Amerika seyahati, türlerin kökeni konusunda umduğu […]

Bir idealist olan Röntgen hiçbir zaman şan şöhret peşinde koşmadı. Herkesin serbestçe faydalanabilmesi ve yeni uygulamaların önünü açabilmek için, X-ışınlarıyla ilgili hiçbir patent almadı. Ayrıca kendisine teklif edildiği hâlde, soy ismine asalet eki koyarak (von Röntgen), Alman soyluları arasına girmeyi reddetti. Pek az bilim insanı kendi ismini günlük konuşma dilinin bir parçası hâline getirmeyi başarabilmiştir. […]

Büyük Londra Yangını sonrasında St Paul Katedralini yeniden inşa eden Christopher Wren, sadece çağının en ünlü mimarı değil, aynı zamanda anatomi bilgini, astronom, matematikçi, fizikçi ve geometri uzmanı olan bir bilim insanıydı. 90 yıllık yaşamı boyunca, altı farklı hükümdara hizmet etmiş, onlarla yakın bir ilişki kurmuş ve önemli bilimsel başarılara imza atmıştır. Londra St Paul […]

Her evrimleşme olayında olduğu gibi, bipedalizmin ortaya çıkışı da, çok uzun süreler üzerine yayılan ve kesin bir başlangıç tarihi içermeyen bir süreçtir. Ayrıca dik yürüyüşün kökenini araştırırken, bundan 7-6 MYÖ yollarımızın ayrıldığı şempanzeler ile ortak bir ata paylaştığımıza, bu vesileyle de tanıklık etmiş oluyoruz Stanley Kubrick’in “2001: Uzay Yolu Macerası” (2001: A Space Odyssey) isimli […]

DNA’nın yapısı açıklandı, insan genomu haritalandı, gen editleme teknikleri geliştirildi, bireysel genom dizilimini hızlı ve düşük maliyetle analiz etme imkânına ulaşıldı. Fakat diğer yandan, genom yapısının insan psikolojisi ve sosyal kimlikler üzerindeki etkisini aydınlatmak konusunda âdeta yerinde sayıldı. O vakit, öjenizm heyulasından kurtularak, eşitlikçi ve daha adil sosyal programlar geliştirmek amacıyla, bu boşluğu doldurmanın zamanı […]

Deneye dayalı bilimin, dolayısıyla modern bilimin ortaya çıkışı büyük çabalar, sancılı mücadeleler ve sıra dışı birtakım düşünürlerin yol göstermesi sayesinde oldu. Boyle, bu kişilerden biriydi. O, zamanının yerleşik düşünce sistemini sorgulamayı cesaret etti, yüzyıllar boyunca kabul gören kemikleşmiş bazı öğretileri (Aristoteles, Galen, Paracelsus…) somut deneyler yoluyla reddetti. Doğa bilimlerinde dogmacılığa karşı çıktı, açık fikirliliği savundu. […]

Bilgisayar teknolojilerinin ve her türlü dijital uygulamanın yaygınlık kazandığı çağımızda, cep telefonu ve internet gibi çeşitli iletişim araçlarına; MR, CT görüntüleme cihazları veya cerrahi robotlar gibi sofistike tıbbi ekipmana; gen tedavileri, yeni nesil ilaç ve aşılara ve daha nice teknik imkâna ulaşmış iken, eğitim ve okuryazarlık düzeyleri yüksek olan toplumlarda dahi bilime duyulan güvenin erimesini […]