Sedat Ölçer

Liverpool’dan 20 Nisan 1848 tarihinde ayrılan Alfred Russel Wallace ile dostu Henry Walter Bates oldukça hızlı bir yolculuktan sonra Brezilya sahillerine ulaşırlar ve oradan da Pará körfezini izleyerek bugünkü adı Belem olan Pará kasabasına sağ salim varırlar. Takvimler 19 Mayıs 1848’i göstermektedir. Maceralarla dolu Güney Amerika gezisi başlamak üzeredir. Bir önceki yazımızda, Alfred Russel Wallace’ın […]

Biyo-esinlenme, doğayı harfiyen taklit etmekten ziyade, onun geliştirdiği çözümleri tasarım için bir ilham kaynağı olarak kullanmaktır. Taklitçilik, biyolojik evrimin en güçlü enstrümanlarından biri olmakla beraber, doğal dünyanın en muazzam tasarımlarına yol açmıştır. İnsanlar için de sonsuz bir yenilikçilik kaynağı olabilir. Taklitten inovasyon doğar mı? Taklit etme, yineleme, inovasyon ise yenileme değil midir? Eski dille söylersek: […]

Londra’nın hareketli ve hararetli entelektüel yaşamından kopmuş, müze, dernek ve bilimsel toplantılardan uzak, çalışma masası başında 5 yıllık dünya turunda elde ettiği bulgular ışığında evrimsel dönüşüm hakkında fikirler yürütüp kuramını geliştiren bir teorisyen miydi Darwin? Tam aksine! Türlerin Kökeni (orijinal ismiyle Doğal Seçilim Yoluyla Türlerin Kökeni ya da Hayat Kavgasında Avantajlı Irkların Korunumu Üzerine), Darwin’in […]

“Türlerin Kökeni”, Darwin’in en tanınmış, en çok bahsedilip zikredilen eseridir. Ancak bu eserin bir devamı niteliğinde olan “İnsanın Türeyişi”, evrim kuramının farklı yönlerini ele...

Humboldt, 1859 yılında hayata gözlerini yumduğunda çağının en ünlü biliminsanıdır. Ölümünden sonra ismi uzun süre halkların belleğinden silinmez. Fakat günümüzde unutulmuştur. Bunun nedeni, sanırız, Humboldt’un herhangi bir bilimsel kurama imza atmamış olmasıdır. Humboldt, gözlem-odaklı bilimden hipotez-odaklı bilime geçememiş, yani gözlemlerini bir çatı altında toplayıp onlara açıklık getirecek bir teori yaratmamıştır. Alexander von Humboldt, kökleri 19. […]

Günümüzdeki jeomanyetik ve meteorolojik gözetim bilim alanları, Humboldt’un jeofizik alanında gerçekleştirdiği sistematik ölçümlere çok şey borçludur. Ünlü Güney Amerika seyahati sırasında yaptığı gözlemler ve geliştirdiği yöntemler sayesinde, fiziki coğrafya, bitki coğrafyası ve meteoroloji bilimleri gelişebildi. Bilime yaptığı katkıları tek tek saymaya kalkarsak, liste uzar gider… Alexander von Humboldt, tüm zamanların en ünlü unutulmuş doğabilimcisi olsa […]

Şu iki teknoloji bir araya geliyor: Akıllı Şebekeler ve İnternet. Geleceğin enerji üretim/dağıtım sistemleri, çok büyük sayıda “cihaz”ın şebekeye bağlanmasını ve bu cihazlar arasında iki yönlü ve güvenli iletişim sağlanmasını gerektirecek. Bilişim devrimi büyük ölçüde elektrik enerjisine dayanmaktadır. Ama öyle görünüyor ki geleceğin elektrik enerjisi üretim ve dağıtım sistemleri de büyük ölçüde bilişim teknolojilerine dayanacak. […]

1900 yılında Planck tarafından ortaya atılan ve kısa bir süre sonra Einstein (1905) ve Bohr (1913) tarafından geliştirilen kuantum kuramı, de Broglie’nin çalışmalarını izleyen Schrödinger ve Heisenberg’in (ve başka teorik fizikçilerin de) katkısıyla kuantum mekaniğinin ortaya çıkmasına yol açtı. Kuantum! Popüler kültürün son yıllarda en revaçta sözcüklerinden biri! Bir sosyal fenomen niteliğindeki “kuantum” artık günlük […]

Rasgele olmayan mutasyonların geleceğimizi nasıl şekillendirebileceği konusunda bazı ipuçları yakalanmaya başlandı. Çok sayıda deney kurgulandı ve başarılı sonuçlar da elde edildi. Bu yapay mutasyonların, doğadışı seçilim ile birlikte, Homo sapiens’in evrimleşmesini belirleyeceğine dair pek çok gösterge şimdiden ortaya çıkmış durumda. Charles Darwin döneminden bu yana geçen bir buçuk yüzyıllık süre zarfında, içinde bulunduğumuz doğal ortam […]

Bazı düşünürler evrimleşmenin iki ana unsuruna, yani doğal seçilim ve rasgele mutasyonlara, bundan böyle iki yeni unsurun eklenmesi gerektiğini ifade ediyorlar: Doğadışı seçilim ve rasgele olmayan mutasyonlar. Nedir bunlar? Çağımız insanı üzerine etki eden evrimsel güçler nelerdir, evrimleşmekte olduğumuza ilişkin ne gibi emareler mevcuttur? Bir önceki yazımızda (1), Darwin-Wallace evrim kuramının doğuşundan bu yana, yani […]