Betelgeuse, 2019 sonlarında astronomların 100 yıldan uzun süredir ölçümlediği en düşük parlaklık seviyesine ulaştı ve Şubat 2020’ye kadar bu düşüş devam etti. Buna ne sebep olmuştu? Teleskoplardan gelen verilerin incelenmesi süreci astronomların iki kampa böldü. İlk kamptakiler, Betelgeuse’ün içinden dışarı püskürttüğü toz bulutunun kendi parlaklığını kestiğini söylerken, ikinci kamptakiler ise cevabın ne olduğu konusundan emin […]

Kurtuluşçu bir çıkış için dayanılacak kurucu bir emek sınıfı var mı? Hem de tarihte hiç olmadığı kadar var. Güncel örneği, salgınla mücadele eden ve aşı geliştirmek için uğraşan emek. Böyle bir çıkışın vurucu gücünü oluşturan yıkıcı bir emek sınıfı var mı? Hem de tarihte hiç olmadığı genişlikte var. Bütün mesele, bu kurucu ve yıkıcı emek […]

Her itaat iyi değildir; özellikle akıl dışı otoritelere itaatten arınmak gerekir. Bu anlamda her türlü itaatsizlik de erdemsizlik değildir. Hatta akıl dışı otoritelere, hümanist vicdanı karartan otoritelere itaatsizlik, bilgelik ve cesaret erdeminden güç alan en temel erdemlerden birisidir. Geçmişten günümüze, yöneticiler, hukukçular, din adamları, patronlar, ebeveynler, öğretmenler, otoriteye itaatin hem hukukun hem de erdemliliğin bir […]

Arkeolojik, jeofizik ve jeolojik araştırmalar bir zamanlar ova olan, nehirlerin aktığı ve tarım yapılan Hazar bölgesinde Doğu Anadolu Fay Kuşağı’nın her depremde buradaki yerleşimlere büyük hasarlar vererek, bu verimli ovayı sürekli çökerterek ve nehirlerin su yollarını değiştirerek göle çevirdiğini ve bugünkü durumuna getirdiğini açıkça ortaya koymaktadır. 27 Aralık 2020’de Hazar (Sivrice) Gölü’nün hemen kuzeybatısında büyüklüğü […]

Derleyen ve çeviren: E. Rennan Pekünlü CO2 yoğunluğunun artması sera etkisine neden oluyor. Dünyanın ortalama sıcaklığının artmasının insanlar için felaketli sonuçları olacaktır. Buzulların erimesi, deniz seviyesinin yükselmesi, ormanların yok olması, aşırı iklim olayları, seller ve kuraklıklar… Bunlar doğal değil, insan kaynaklı sorunlardır ve acil tedbir alınması gerekir. İnsanlık türü yeterince zeki mi? Bu felakete gidişi […]

Hangi sayıları ilginç buluyorsunuz? Bu soruyu bir matematikçiye sorduğunuzda muhtemelen şu cevabı verecektir: İlginç sayı nedir? İlginç sayıyı tanımlarsanız size hangi sayıların ilginç olduğunu söyleyebilirim. Matematikçinin cevabı matematikte öznelliğin yerinin olmadığına vurgu yapmakla birlikte tanımların önemini de ifade eder. İlginç sayının ne olduğunu tanımlamadığımız (hatta iyi tanımlamadığımız) takdirde çelişkiyle karşılaşmak kaçınılmaz olacaktır. Örneğin doğal sayıları […]

II. Abdülhamid’in 1906 yılı içinde geçirdiği “maraz-ı şahane” ile ilgili raporlar tıp tarihimizin kutsal emanetleri arasındadır. Türkçe ve İngilizce makale ve bildirilere konu olan...

Sığınma, korunma imkânlarının tüm sınıfsal boyutlarıyla karşımıza dikildiği zorlu bir dönemden geçiyoruz. Salgının sirayet etmediği grafik kalmadı. Kaygı yeni normalimiz olma yolunda ilerliyor. Akıl...

2020’nin bitişiyle insanlık için küçük, bizim hane için büyük bir gelişmenin de farkına vardık: Küçük sahil kasabasında bir yılı devirdik. Cümbür cemaat. Üç kedi,...

“Araştırmacı yazar” dendiğinde ilk aklıma gelen isimlerden biri Emin Karaca. Bir yazar için erken sayılabilecek yaşta, Covid-19 nedeniyle yaşamını yitireli yaklaşık iki hafta oluyor....