Prof. Dr. Hasan Aydın

Rousseau’nun devrimcilere olan ideolojik etkisi, var olan uygarlığa yönelttiği eleştiriler ile eleştirileriyle yerle bir ettiği uygarlığı yeniden yapılandırmak için ortaya koyduğu demokratik açılımlı düşüncelerdir. Rousseau’nun hileli olan ilk sözleşmenin güven altına aldığı mülkiyete yönelttiği eleştiriler, yaklaşık bir asır sonra Marx ve Engels gibi işçi sınıfı kuramcılarının ve Proudhon, Bakunin ve Kropotkin gibi anarşist filozofların elinde […]

İslam’ın klasik çağında farklı ekoller, irade özgürlüğü sorununu tartışmış, aralarında söylem farklılıklarına rağmen, özgün görüşe ve deistik eğilime sahip birkaç düşünür bir yana bırakılırsa, onu yetkin bir özne olarak konumlandıramamışlardır. Eş’arîlik: Mu’tezileye tepki ve ılımlı Cebriyecilik Mu’tezile ekolüne bağlı iken, geçirdiği mistik deneyimler sonucu onlardan ayrılan Ebû el-Hasan el-Eş’arî tarafından temelleri atıldığı ileri sürülen Sünnî […]

Kuran’da, rızkın, ecelin, iyiliğin ve kötülüğün, kısaca her şeyin Tanrı’nın takdirine göre gerçekleştiği belirtilir. Öte yandan insanların eylemlerinden dolayı yükümlülük taşıdıkları ve bu dünyada ve ahirette hesaba çekilecekleri söylenir. Bu iki hükmün varlığı kafaları karıştırmış ve Hz. Muhammed kader/özgür irade tartışmasını yasaklamıştır. Fakat İslam coğrafyasının genişlemesi ve Eski Yunan metinleriyle tanışıldıktan sonra bu tartışma tüm […]

Diyalektiğin, kelâmcıların metafizik ve özellikle Tanrı anlayışlarını eleştiren ünlü filozof İbn Rüşd’le doruk noktasına çıktığı söylenebilir. İbn Rüşd, kötülük sorunu bağlamında Mu’tezile ve Mâturidîler konusunda bir şey söylememekle birlikte, sorunu, filozofları eleştiren Gazzâlî’nin bağlı bulunduğu Eş’arî kelâm geleneğini temele alıp tartışmaktadır ve özellikle filozofları metafizik anlayışları açısından eleştiren Gazzâlî ile hesaplaşmaktadır. Bu makale, genel olarak […]

Felsefe, eninde sonunda insani sorunlarımızı, çevre sorunlarını, politik sorunlarımızı tartışmak zorunda kalacaktır. Bilim de, hem önemini her geçen gün artıracak, hem de kendisini eleştiri...

Kuran’da, rızkın, ecelin, iyiliğin ve kötülüğün, kısaca her şeyin Tanrı’nın takdirine göre gerçekleştiği belirtilir. Öte yandan insanların eylemlerinden dolayı yükümlülük taşıdıkları ve bu dünyada...

Tarihsel bilgi, diğer bilgi türleri arasında, kendine özgü niteliğiyle ayrı bir yere sahiptir. Her şeyden önce, geçmişe odaklıdır, seçkincidir, tekrarı olanaksızdır, rivayet ya da...

Düşünce tarihine bakıldığında, doğa-evren tasarımlarında ve nedensellik anlayışlarında köklü kopuşların yaşandığı gözlenir. Süreç içinde beş büyük doğa-evren tasarımı oluşmuştur: Mitolojik, Antik Yunan, Ortaçağ, Rönesans ve Modern. Ortaçağ paradigması içinde yer alan İslam düşüncesinde birbiriyle çatışan iki ana akım görülür: Kelamcılar ve felsefeciler. En gelişmiş örnekleri Gazzâlî-İbn Rüşd tartışması olarak bilinir. Hasan Aydın’ın okuyacağınız makalesi, yakında […]

Klasik mantık varken sembolik mantığa neden gereksinim duyulmuştur? Bu soru, hem klasik mantıkla sembolik mantığın ilişkisini çözümlemek hem de sembolik mantığı temellendirmek için yaşamsaldır. Türk felsefe yaşantısına sembolik mantık ve bilim felsefesi dersleriyle katkıda bulunmuş olan Hans Reichenbach, klasik mantığın yanına sembolik ya da modern mantığı yerleştirirken, hareket noktası olarak söz konusu sorudan yola çıkar. […]

Bu makale, Latin filozofu Cicero ile İslam filozofu er-Râzî’nin ölüm korkusunu yenme konusunda sundukları felsefi argümanları karşılaştırmalı bir bağlamda ele alıp çözümlemeyi ve benzerlikleri göstermeyi hedefliyor. Bu karşılaştırma kültürler-arası felsefi yaklaşıma belli bir katkı sağlaması açısından üzerinde durulmaya değer. Hasan Aydın’ın okuyacağınız makalesi ilk kez Felsefe Dünyası dergisinin 2011/2 tarihli 54. sayısında yayımlanmıştır. Ana başlık […]