Alâeddin Şenel

Civitello’nun “Mutfak ve Kültür” adlı kitabından da anlaşılabileceği gibi, insanlığın kültürel kalıtının (bütün yiyeceklerin, içeceklerin, araç gereçlerin) kolektif emeğin kuşaklar boyunca aktarılarak birikiminin ürünüdür. Öyleyse kolektif emeğin sonul ürünleri üzerinde özel sahiplik, patent hakkı savları, kültürel birikim ve kültürel miras gerçekliğine ters düşen el koymalardır. Bilim ve Sanat Yayınları (Yayın Yönetmeni Mehmet Öz ve çevirisine […]

Henri J. M. Claessen – Peter Skalnik Devletin evriminde toplumsal sınıfların varlığı ve rolü nedir? Asyatik üretim biçiminin karakteristik özellikleri nelerdir? Erken devletin doğuşunda ve doğuşunu izleyen gelişmelerde fethin rolü ne oldu? Erken devletin evriminde savaşın ve öteki dış çatışma türlerinin rolü neydi? Nüfus artışının veya nüfus baskısının erken devletin gelişmesi üzerindeki etkisi ne oldu? […]

Bilgi nedir? Gerçekliğin doğru bilgisi ne demektir? Bilgi edinmenin ne tür yöntemleri vardır? Bilimsel yöntemin özellikleri nelerdir? Bilimsel bilgi hangi gerçek anlayışına dayanılarak edinilir? Mutlak gerçek var mıdır? Bilim ne zaman, nerede, hangi koşullarda başladı? İnancın yerini düşünmenin almasının tarihsel ve sınıfsal koşulları nelerdir? Bilimsel düşünüşte hangi mantık kullanılır? Doğal, toplumsal, tarihsel her olgu “nedensellik” […]

Dinci ideologlar, çalışmayan, çalıştıran “efendiler” katmanından esinlendiler. Tanrıların gereksinimlerinin karşılanması görevini, bu amaçla yarattıkları insanların (kullarının) sırtına yüklediler. Yeryüzündeki düzenin (devlet biçiminde örgütlendirilmiş kurumlarla) sağlanışına bakılıp, tanrılara analoji mantığıyla “yöneticilik” niteliği yüklediler. İnsanların konumunu, yöneticiler karşısındaki uyruklarınkine benzeterek, yönetilen kullar olarak gördüler. Böyle bir dinsel ideolojinin günümüze kadar gelebilen bir sonucu da, insanların “şaşkınözneler” gibi […]

Tektanrıcı dinsel ideolojide, gerçek bilen özne olan insanın bilme yetisi elinden alınıp aşkınözneye bağışlanır. Böylece insan “bilmeyen kul” konumuna indirilmiş olur. O zaman kendi çıkarını bile bilmeyip, kendini yönetecek yetide olmayan kul için en hayırlısının efendisini dinleyip buyruğunu yerine getirmek olduğu düşünülüp söylenebilecektir. İdeolojilerin karakteristik (ayırt edici) özelliklerinin başında gerçek insan özneler olarak “kişisel özneler” […]

İnsanlığın kültürel evrimi her bir insanı her şeyi görebilecek, gerekli her şeyi bilebilecek, her an her yerde (bulunamasa bile) görünebilecek güçte gerçek özne, gerçek yaratıcı düzeyine yükseltmiştir. Başlangıçta göklerde makrokozmosda egemen efendi tanrının ruhu(¹) vardı – gitti bitişinde yeryüzünde elimizde kala kala evrimin yaratıcı (dna, rna) yok edici (bakteri, virüs) mikrokozmosu kaldı(²) 1 Kasım 2020 […]

Uygar toplumda sihirsel düşünüş bir kalıntı düşünüş durumuna düşecektir. Dinsel düşünüş hiyerarşik düzen anlayışı, öte dünyası ve tapınılan, yakarılan tanrılarıyla gelişmeye başlayacaktır. Dünya görüşü dinsel değerlere göre örgütlendirilirken, aslında bu görüş içinde yaşanan toplumsal düzenin bir yansıması biçiminde oluşur. İnsanlar tanrıların “hizmetçileri” olarak yaratılmışlardır. Gö­revleri, tanrının tarlalarında çalışıp ürünü tanrının evine teslim etmek, tanrının evinde […]

Tarihte, ırkçı ideolojiyle hegemonya kurulduğunda, insanlığın en acılı, en utanç verici dönemleri (Hint kast toplumunda, Amerika’nın “köleci kapitalist” düzeninde, Hitler ırkçı faşizmi Almanya’sında görüldüğü gibi) yaşanmıştır. Irkçılığı kökünden kazımanın yolu: Sınıfları, sınıflarla birlikte “insanın insana yaptığı kötülüklerin çoğunun kaynağı” olan eşitsizliği kaldırmak. Linnaeus’un Homo sapiens türünün ırkları İsveçli botanikçi doğa bilgini Carolus Linnaeus, canlıları Systema […]

Son günlerde (12 Haziran seçimleri ertesinde) “gündüz” ve “gece” doğa olguları hakkında günlük ve bilimsel bilgilerimizi “altüst edeceği” söylenen bir görüş ileri sürüldü. Ondan yana ve ona karşı haberler ve görüşler gazetelerde ve internet sitelerinde tartışılmakta. Sıra dergilerde. Çıkışı bulunmayan giriş Bir ilahiyatçı profesör, Dünya’nın ekseni (yanılmıyorsam) 23 derece eğik olarak kendi çevresinde ve Güneş’in […]

Sunuş Okuyacağınız yazı, Alâeddin Şenel’in 18. Ütopyalar Toplantısı’nda (2 Temmuz 2011 Kuyucak-Karaburun) yaptığı konuşmanın kendisi tarafından gözden geçirilmiş, yazıya dökülmüş biçimidir. “Evrende cansız doğanın evriminde enerjinin yeri”, “Yerkürede cansız ve canlı doğanın evriminde enerjinin rolü”, “insanlığın enerji kaynaklarının çeşitlendirilişi” konularının işlenmesine geçmeden önce, enerjiyle ilgili kavramlara ve kuramlara kısaca göz atmakta yarar var. Enerji – […]