Alâeddin Şenel

Neolitik topluluklar, insanlığın kültürel evriminde asalak, avcı ve toplayıcı, kabaca eşitlikçi toplumsal yapılı ilkel topluluk dönemleri ile sınıflı, devletli, dinsel ideolojili uygar toplum biçimleri arasında “geçiş dönemi” topluluklarıdır. Neolitik bu yolda geçmişin “araç devrimi” ve “ateş devrimi” ile geleceğin biyoteknoloji ve bilişim devrimleriyle karşılaştırılabilecek önemde etkiler yaratmıştır.  GİRİŞ: “NEOLİTİK” KAVRAMINA NASIL VARILDI? Terimbilgisi sorunları “Neolitik […]

Tanrılara önce “bilen özne” yetisi yüklenmişti. Sonra, ilerde “her şeyi bilen” oldukları ileri sürülecekti. En sonunda, insanların “bilen özne” olma nitelikleri ellerinden alınıp tanrılara sunulduğu için, insanlar bilen öznelikten bilmeyen kulluğa düşürülünce, her şeyi bilen sanal öznelerin, gerçek insan öznelerin üstüne çıkarılıp (onları yaratan ve yönetenler sayılarak) “aşkınözneleştirme” düşünsel/inançsal işlemi tanrıların kafada yaratılmasıyla tamamlandı.  KAVRAMLAR […]

İnsan, kültürel evrim süreci içinde yaşayan; yaşamının hemen her alanında, sistemli olarak, maddesel ve simgesel araçlar yapıp kullanan; bu araçlarını değiştirip geliştiren; sınırsız denebilecek bir bellek ve çağrışım yetisine sahip olan; bu yetisiyle, yalnızca ‘an’ içinde değil, aynı zamanda (kafasının içinde) hem geçmiş hem gelecek zaman içinde yaşayan; dolayısıyla hem nesneler hem simgeler evreninde var […]

“Devlet terörü” olgusu siyasal yaşama, siyasal kültüre ne zaman girip, ona, ne zaman, hangi koşullarda, hangi biçimler, hangi anlamlar verilmiştir? Diyorum ki, devlet terörü devletle birlikte çıkmıştır. “Ya devlet başa ya kuzgun leşe” deyişi sonradan yaygınlaştırılmış olsa da, bu olguyu yansıtır. Devlet terörü, bugün artık varlığı-yokluğu tartışılabilecek bir kavram olmaktan çıktı. Dünyanın hemen her yerinde, […]

Tarih boyunca, bilimlerin yanında birçok sahtebilim boy gösterdi. Astronominin yanında astroloji, kimyaya karşı simya… Musevilikte “Kabala”, Hıristiyanlıkta “Nümeroloji”, İslamlıkta “Hurufilik” adları altında boy gösteren “sayı falı”. Palmoloji (el falı), phrenoloji (yüz falı) vb. Bunlar tarihin sahteleri. Yakın dönemin ve günümüzün sahtebilimleri de var: Sosyal Darvincilik, antropometri, phrenoloji, etholoji, sosyobiyoloji vb. Bilgisayar teknolojisi de yeni sahtebilim […]

Kimi insanlar, nasıl bu kadar insanlıktan uzaklaşmış, bu kadar duygusuz, bu kadar sevgisiz, bu kadar düşüncesiz, bu kadar bilinçsiz, nasıl bu kadar acımasız, bu...

  Birkaç aydır UNESCO’nun çok ciltli History of Humanity yayınının, “İnsanlık Tarihi” başlığıyla yayınlanacak çevirisinin 2. cildini, İngilizcesi ile karşılaştırarak okumaktan başka okuma yapamıyordum. “Son...

Kullanmakta olduğumuz araçlar tahta, taş, kemik, tunç (bronz) ya da demir gibi çok daha yalın objelerin yapımında zamanla sağlanan gelişmelerin üst üste binip birikmesinin...

Söz konusu tabletin, yalnızca nicel bir boşluğu doldurmasından öte, destanın, dolayısıyla derlendiği/yazıldığı çağın insanının, yabancı bir ülkenin ormanlarının kaba güçle yağmalanması, bekçisinin kafasının kesilip...

İnsan, dünyanın en acımasız hayvanı olarak görülebilir. Ama aynı zamanda insan, yeryüzünün, acıma duygusuna (vicdana) sahip ve bu yolda en yüksek değerler yaratıp, en...