Etiket: akıl

Zekâ problemleri bir ölçüde alınması zor olan bir kale gibi tasarlandığı halde, beklenmedik bir yerde bir zayıf noktası olur çoğu zaman ve esas iş de işte bu noktayı yakalayabilmek sayılır genelde. Anahtar nokta (püf noktası) tam da manaya uygun düşen bir isim. Şöyle ki, bir yanda duvarı sökerek, kapı-pencereyi kırarak veya bacayı kullanarak odaya girmek […]

Prof. Dr. Timur Karaçay Başkent Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Günümüzde ortaya atılan postmodernizm akımının bilimi etkileyip etkilemeyeceğini tartışmak için, öncelikle postmodernizmin, “efradını cami, ağyarını mani” bir tanımını ortaya koymak gerekir. Bu tanım yapılabilirse, bu konudaki tartışmalar sağlam zemine oturmuş olur. Postmodernizm, bilimi daha hümanistik bir mecraya mı çekmek istiyor, yoksa inanç kurumlarının bilimin önüne çekmeye çalıştıkları […]

Beynimiz milyonlarca yıllık yaşam savaşında yaşanılan anı kurtaran hızlı çözümlerle kendisinin var olmasını sağlamış ve evrim geçirmiştir. Felsefe, mantık, yazı ve yazılı kültür bu uzun sürecin son 5000 yıllık görece küçük zaman diliminde yeşermeye başlamıştır. Bu nedenle eski ve refleksif sistemlerimiz hâlâ aktif ve iş başındadır. Çünkü beynimiz eski doğal şartların ürünüdür. Biz insanlar zekâmızla […]

Aklın ne olduğuna ilişkin tartışmalarda hakikat, pek çok başka durumda olduğu gibi, muhtemelen aşırı uçların ortasında bir yerde. Bunun neden öyle olduğunu anlamanın bir yolu kendi aklımızı bize yabancı bir aklın aynasında görmek olurdu. Bunu yapamadığımız sürece aşırı uçlar arasında savrulmak kaçınılmaz görünüyor. Ne var ki yakın zamanda bu yazgıdan kurtulacak gibi durmuyoruz. Çünkü görünen […]

“İnsan” kelimesini araştırdığımız zaman, ilk başta konuşma ve düşünme yeteneğine sahip canlı olarak tanımlandığını görürüz. Daha detaylı bir sorgulama sonucunda ise, “belli bir kültür...

En ilkelden en gelişmişe omurgalıları yöneten beynin değişiminin 600 milyon yıllık öyküsünde, yerin tarihi boyunca değişen, zaman zaman durma noktasına gelen, zaman zaman da...

Yaşlandıkça beyin aktivitemiz, bizi daha “bilge” hale getirecek şekilde değişiyor mu? Bazı araştırmalar bunun mümkün olduğunu söylüyor. Kimi beyin hasarlarında, bilgelik yitimi de beyinde kimi bölgeleri işaret ediyor olabilir. Araştırmaların odaklandığı ilk soru ise, bilgeliğin nasıl tanımlanması gerektiği… Sunuş Okuyacağınız makaleyi, süreli yayın olan Nautilus’un “Yaşlanma” dosyasından aldık. “The wisdom of the aging brain” başlıklı […]

Okuyacağınız metin, araştırmacı-yazar Sadık Usta’nın hazırladığı ve çevirdiği, Yordam Kitap bünyesinde yayımlanan Dünyayı Değiştiren Düşünürler başlıklı üç ciltlik çalışmanın 2. ve 3. cildinden derlenmiştir. Kitaplarda, ele alınan dönemlerin büyük filozoflarının en önemli eserlerinden seçme metinler sunuluyor. Sadık Usta ayrıca her düşünür için ayrıntılı sunuşlar kaleme almış. Dosyamız bu sunuşlardan derlendi. Derinlemesine bilgi edinmek isteyen okurlarımıza […]

“E pur si muove!” (Gene de dünya dönüyor!). Galilei gelmiştir aklınıza. Oysa, Papa II. Joan Paul’ün bu cümleyi sarf edişinden söz edeceğim. Tabii Galilei’ye...

Adına ne denirse densin yeni bir çağ içinde, insanın yetenekleri ölçüsünde katkı sağlayacağı bir sistemden gereksinimleri ölçüsünde yararlanması, aklını, yalnız türünün değil bütün canlılığın...