Etiket: felsefe

Plessner’e göre gülmede, beden bir anlığına zihnin boyunduruğundan kurtulur. Bunu başarabilmesinin nedeni, zihnin gülme anından hemen önceki durumla kolay kolay baş edememesidir. Gülmeye ilişkin...

Rousseau doğal durumu ele alırken tüm bireylerin benzer koşullarda yaşadığı, henüz yozlaşmamış ilk insanı konu edinir. İnsanı toplumdan yalıtık bir varlık olarak ele alıp onun temel özelliklerini verirken kendi toplum anlayışını daha iyi açıklayabilmeyi amaçlar. Modern toplumun sıkıntılarını apaçık görebilen Rousseau’nun doğal durumu ortaya koymaktaki hedefi bu sıkıntıları giderecek yönleri tartışacak zemini hazırlamaktır. Bu anlamda […]

Kindî, İslam dünyasında felsefeye meşru bir zemin hazırlamak ve felsefeyi dinle uzlaştırmak çabasını üstlenen ilk İs­lam düşünürü olma onurunu taşır. Ona göre nereden gelirse gel­sin gerçek gerçektir ve evrendeki en değerli şeydir. Gerçeği bulmak bütün insanların ortak tutkusu olduğuna göre, gerçeği bulandan almak kadar doğal bir şey olamaz. Felsefe bir lüks, zevk için yapılan bir […]

Ebû Bekr Muhammed b. Zekeriyâ b. Yahya er-Râzî, 865 yılında Tahran yakınlarındaki Rey şehrinde doğmuş (1), Doğu’dan Batı’ya yapılan çevirilerle, Batı’da Rhazes, Raghensis, Bubcaris, Fili zachariane, Medicus ve Albubator gibi adlarla tanınmış ünlü bir İslam filozofudur (2). Razî hem Doğu’da hem de Batı’da pozitif bir bilim olan tıp alanındaki başarısı yüzünden şöhret bulmuş, bu yüzden […]

Şükrü Günbulut Kuşadası filozofları neyle uğraşmıyorlar ki… Yerin, göğün, yaşamın fizik yapısıyla, varlığın genel yasalarıyla, matematikle, sanatlarla, bilgi kuramıyla, dinle, devletle, gelenek ve göreneklerle, ahlakla… Bütün bunları, o zamana kadar gelen alışkanlıktan ayrılarak, farklı bir yoldan ve bilgi edinmek amacıyla irdeliyorlar. Onlara, bu yüzden “filozof” (bilginin, bilgeliğin dostu) diyoruz. İlk kez, Kuşadası Körfezi filozofları kendi […]

Kaba gözlemlerle nedensel açıklamalarla ereksel açıklamalar iç içe sokulmuştur. Dinler ve teologlar sağduyuya dayalı bu basit gözlemleri kullanarak, sadece canlıların değil, cansız varlıkların da erekli olduğunu; Tanrı’nın her şeyi bir amaç ve plan için var ettiğini savunmuşlardır. Buradan yola çıkarak, her şeyin insan için olduğu sonucuna ulaşmışlardır. Erek, Yunanca ifadesiyle têlos  (τῆλος), uzak, son nokta […]

İler tutar yeri kalmamış, artık biçimi bile kurtaramayan, yalnızca bir takım önderlerle ayakta durabilen sarsak Atina demokrasisinde demokrat bir Sokrates olmak yerine insanları aydınlatan bir Sokrates olmak yolunu seçti. Onun insan değerlerine bağlılığı o sözde demokrasiden alabildiğine çıkar sağlayan basit ve dolayısıyla bayağı insanların gözünü korkuttu. O bize direnişiyle özgürlüğün gerçek insan için ne büyük […]

Toplumsal bozulma mülkiyetin kurulmasıyla gerçekleşir. Bu noktada insanın karşılıklı bağımlanma sorunu ortaya çıkar. Bu bağımlılık mülkiyet ilişkileri içinde kurulur. İlk yerleşimci insan ilk uygar düzeni oluşturur. Rousseau bu konuyu şöyle yansıtır: “Bir toprak parçasını çitle çeviren ilk kişi şöyle demek ister: Bu benimdir. Bu kişi kendine inanacak çok basit insanlar bulur ve böylece uygar toplumun […]

Birine küfredip, hâkimin huzuruna çıksak ve aslında “senin …” demekle sövmediğimizi aksine ona dua ettiğimizi ileri sürsek gülünç olmaz mıyız? Oluruz diyorsanız, o zaman postmodernist yorum anlayışına hayır diyorsunuz demektir. Bu durumda, işiniz çok zor; gerçek anlamı bulmak için zorlu bir yolculuğa çıkmak için hazır olmalısınız. İnsanoğlu, tüm dünyasını, dış dünya, düşünce ve dil ilişkisinde […]

Sartre bilgiye ulaşmanın özne ve nesne açısından olanaklarını ortaya koymadan, öznenin bilgiye hangi koşullarda ulaştığını belirlemeden, nesnenin özneye kendini nasıl açtığını açıklamadan, öznenin nesneyi nasıl ele geçirdiğini göstermeden bir bilgi kuramı geliştirir ya da daha doğrusu bir bilgi kuramı geliştirmiş gibi yapar. Yalnızca bir yıkımdan, bir olumsuzlamadan ya da bir hiçleştirmeden sözederek bir bilgi kuramı […]