felsefe

Bilim ve felsefe zorunlu olarak nesnele yönelirken sanat hem nesnele hem öznele yönelir. Buna göre bilimin işi doğru’yladır, felsefe hem doğru’yla hem iyi’yle ilgilenir, sanat doğru’yu ve iyi’yi dışlamayacak biçimde güzel’e yönelir. Buradaki güzel plastik güzel olmaktan çok anlamlı olandır. Kültürün üç alanı, felsefe, bilim ve sanat insanın kendini aradığı ve kendi için yani büyük […]

Yanlışa düştüğümüz nokta sanatçıyı ayrı bir yere koymaya başladığımız noktadır. Onu olağanüstü bir varlık olarak tanımlayıp çıkma kolaylığını elden bırakamıyoruz: eşsiz yetenek, insanüstü zeka, doğuştan sanatçı… Bazen sanatçı da kendini ayrıcalı görme eğiliminde oluyor. Bu durum özellikle yetersiz sanatçı için belirleyicidir. Gerçek sanatçının kendini ayrıcalı görme eğiliminde olabileceğini düşünemeyiz. Sanatçı benci’dir hatta biraz da sergilemecidir […]

Senyör, burjuva gibi herhangi bir kuruculuk önerme olanağına sahip değildir. Bütün özlemi eskiye dönüştür. Bunun koşulu olmadığından, soylu bilinç ya tarihin akışı içinde sönümlenir ya da varlığını reddeder, büsbütün karşıtına dönüşür ve burjuvalaşır. Burjuva muhafazakâr bakış açısının en belirgin pratiklerinden biri de,geçmiş ve bugün arasında, tarihsel kopuşların yok sayıldığı bir süreklilik kurmaktır. Bugün öykündüğü, ama […]

Kıbrıs’lı Zenon’un Atina’da açtığı okulla başlayan Stoa serüveni en yetkin dönemini MÖ II. yüzyıldan sonra Epiktetos’la ve Marcus Aurelius’la yaşadı. Bunlardan ilki bir köleydi; ikincisi ise bir imparator. Stoa filozofu ahlak alanında iyi-kötü karşıtlığı üzerine kurmuş olduğu bir şemaya göre düşünür. Doğada bir iyi şeyler, bir kötü şeyler, bir de ne iyi ne kötü şeyler […]

“Güzel” dediğimiz şey bize bir haz nesnesinin varlığını düşündürür. Daha yalın bir dille söylersek güzel olan bize haz verendir. Ancak “güzel”in verdiği haz üst düzeyde bir hazdır, bu hazzı basit hazlardan ayırmak gerekir. Salt duyumsal hazlar alt basamaklarda duran hazlardır: bir Picasso tablosu karşısında duyduğumuz haz bir patlıcanlı kebap tabağı karşısında duyduğumuz hazla aynı değerde […]

Eski doğu uygarlıkları Yunanistan’da düşünce dünyasını büyük ölçüde etkilemiştir. Bu uygarlıkların dünyaya yararcı yönelişi Yunanistan’da bir dönüşüme yol açacak, yararcı düşünce yanında yarargözetmez bir bakışın da gelişmesini sağlayacaktır. Yunanistan doğu uygarlıklarından aldığı etkilerin de katkısıyla zamanla mitolojik yani imgelemsel bakıştan ussal yani nedenler arasında çıkarımlar yapabilen bir bakışa geçecektir.  Eski doğu uygarlıklarının düşünce gelişimlerini ele […]

Felsefe, eninde sonunda insani sorunlarımızı, çevre sorunlarını, politik sorunlarımızı tartışmak zorunda kalacaktır. Bilim de, hem önemini her geçen gün artıracak, hem de kendisini eleştiri...

Sunuş Geçtiğimiz sayının kapak dosyasının devamı niteliğindeki bu makale, Hasan Aydın’ın “Mitos’tan Logos’a: Eski Yunan Felsefi Yazınında Aşk” adlı, henüz yayımlanmamış olan kitabının ikinci bölümüne dayanıyor. Kitap, önsöz ve giriş bölümleri hariç, eski Yunan felsefesinde aşk sorunsalını tüm boyutlarıyla irdelemeyi hedefleyen altı ana bölümden oluşmakta. I. Bölüm; Eros, Philia, Agape ve Storge; II. Bölüm; Aşk, […]

Beynimiz milyonlarca yıllık yaşam savaşında yaşanılan anı kurtaran hızlı çözümlerle kendisinin var olmasını sağlamış ve evrim geçirmiştir. Felsefe, mantık, yazı ve yazılı kültür bu uzun sürecin son 5000 yıllık görece küçük zaman diliminde yeşermeye başlamıştır. Bu nedenle eski ve refleksif sistemlerimiz hâlâ aktif ve iş başındadır. Çünkü beynimiz eski doğal şartların ürünüdür. Biz insanlar zekâmızla […]

Türk felsefesi, İslamcıların ve çoğulculuk adına onlara destek veren kimi liberallerin iddia ettikleri gibi laik yapısından vazgeçebilir mi? Buna evet demek olanaksızdır; bu felsefi düşüncenin doğasına aykırıdır. Aksi takdirde, felsefe ile teolojiyi ayırmak olanaklı olamayacağı gibi felsefe teolojinin bir alt dalına ya da destekçisine dönüşür. Bu durumda, din ya da teoloji, felsefi ve bilimsel olarak […]