matematik

Yaşamın yeryüzündeki tarihi boyunca biyolojik çeşitlilik, hızlı evrim ve dramatik yok oluş periyotları gibi süreçlerden ve akışlardan geçti. Bu durumu, en azından Kambriyen dönemden...

Ünlü matematikçimiz Cahit Arf’ın sözüdür: “Şu Zeta fonksiyonun gizemini anlayabilsem o an ölmeye razıyım”. Ömrünün son 25 yılını Riemann hipoteziyle uğraşarak geçiren Cahit Arf gibi yüzlerce matematikçi bu hipotezin doğruluğunu (ya da yanlışlığını) kanıtlamak için çabaladı ve çabalıyor. 1900’de matematikçilerin çözmesi için 23 soru belirleyen Alman matematikçi David Hilbert, bu problemi sekizinci sıraya koymuş ve […]

Rönesans sonrası Avrupa’da, Kopernik’le başlayan, Kepler, Galileo ve Newton’la 17. yüzyılda doruğuna ulaşan bilim­sel devrim, kökleri Helenistik Dönem’e uzanan bir olaydır. O dönemin seçkin...

Seçkin bilim insanları çoğunluk kimi çarpıcı imajlarla hafızalarda yer etmiştir: Engizisyon önünde sorgulanan Galileo; dalından kopan el­manın yere düşmesiyle, ayın dünya çevresinde­ki devinimini birleştiren...

Antikçağın, yalnızca pergel ve taksimatsız cetvel kullanılmak suretiyle çözülemeyen ünlü 3 klasik problemi vardır. Yakın dönemlere kadar matematikçileri uğraştıran problemler şunlar: 1) Bir açının 3...

ABD’de çalışma yürüten matematikçi Karen Keskulla Uhlenbeck; analiz, geometri ve matematiksel fizik alanlarında ortaya koyduğu çalışmalar ile 2019 Abel Ödülü’ne layık görüldü. Böylelikle Uhlenbeck,...

(Sınıf öğretmeni) Algılamayı kolaylaştırmanın yollarından biri de duyu sayısını artırmaktır. Karşıdan gördüğünüz, yaklaşıp sesini duyduğunuz ve kucaklayıp sarıldığınız bir sevdiğinizi, mesela kardeşinizi; en az üç...

Doğa bilimlerinin diğer bilimlerden ve matematik gibi analitik bilgi üreten disiplinlerden temel farkının “deney ve gözleme dayalı” olmasıdır, denilir. Bazı bilim insanlarına göre bir...

Ekonomiler açık sistemlerdir, zira diğer global sistemler ve kurumlar, doğal çevrenin girdileri, kısıtları ile de etkileşmek durumundadır. Böyle açık sistemler, teknik tabiriyle, tümüyle matematiksel hesaba indirgenemez. Bu durumda benimsenecek bilimsel yaklaşım, o sistemin evrimini anlatan algoritmalarından oluşan bir simülasyon hesabını oluşturmak ve sonuçlarını gözlemek olacaktır. Ekonomik faaliyetlerin nicel ifadesi için matematiğe ihtiyaç duyulur. Hatta bu […]

Arşimet daha çok fizik alanındaki çalışmalarıyla tanınıyor olsa da gelmiş geçmiş en büyük matematikçilerden biridir. Matematik tarihçisi E. Bell’e göre tarih boyunca matematiğin üç büyüğü, Arşimet, Newton ve Gauss’tur. Arşimet’in çalışmaları şaşırtıcı nitelikte ve sezgilere ters düşen yenilikte sonuçlar ortaya çıkarmıştır. Matematiğe en önemli katkısı günümüzde “İntegral Hesap” olarak adlandırılan alanda düzlem şekillerin alanlarının ve […]