aydınlanma
Aydınlanma kahramanı Turan Dursun’u saygıyla anıyoruz
Aydınlanma kahramanımız Turan Dursun, tam 29 yıl önce 4 Eylül 1990’da karanlık güçler tarafından katledilmişti. Türkiye’nin aydınlanma tarihi böyle canla kanla yazılıyor. Bir gün...
Aydınlanmanın Eskiçağ’a kadar dayanan kaynakları
Eskiçağ’ın iki büyük bilgi kaynağı, Platon ve Aristoteles gelecek yüzyıllar üzerinde büyük ölçüde etkili oldular. Bu birbiriyle çelişik iki düşünce dünyası felsefede ülkücülük ve...
Aydınlanmacılar nasıl bir toplumsal-siyasal düzen istiyorlardı?
Aydınlanma hareketinin önde gelen düşünürlerinin özlemini çektikleri toplumsal-siyasal düzen konusunda çok sağlıklı olmayan ve tarihsel bilgilere dayanmayan fikirlerin yaygın olduğu bir gerçek. Peki aydınlanmacılar...
Laplace’ın denkleminden Napolyon’un denklemine
Batılı toplumlar, burjuvazileri önderliğinde “aydınlandılar”. Feodal düzeni, aristokrasiyi, dinsel düşünceyi, “Tanrı egemenliği”ni, kendi ortaçağlarını burjuvazileri önderliğindeki devrimlerle yıktılar ve aştılar. 500 yıllık bu pratik,...
Aydınlanmanın başlıca düşünürleri kimlerdir?
Bilimin çeşitli alanlarına ilişkin soruları sıralamaya başladığımızda tarihte geriye doğru gidip insanlık ne zaman hangi soruları sorup yanıtlayarak büyük atılımları yapmıştı, bunu düşünmek gerekiyor....
J. J. Rousseau ve Toplum Sözleşmesi: ‘İnsan uygarlıkla yitirdiğini nasıl yeniden kazanabilir?’
Kuramsal çerçevede yazılmış olan bu yapıt uygulanamaz öngörülerle örülmüş olmakla birlikte kısa zamanda bütün dünyanın ilgisini çekti, bir süre sonra ilerlemecilerin inanç kitabı durumuna...
Kant ve Mendelssohn’a ait aynı başlıklı iki ünlü yazı: “Aydınlanma nedir?”i aydınlatmak
1784 yılında yazılmış olan “Aydınlanma Nedir?” başlıklı ünlü iki yazı güncelliğini hâlâ koruyor. Biri Moses Mendelssohn’a ait, diğeri Immanuel Kant’a. Her iki yazının da...
Diderot ve d’Alembert’in Ansiklopedi’si: Fransız Devrimi’nin düşünsel kaynağı
Fransız maddeci düşünürleri ve Ansiklopediciler, devlet, Kilise ve kurulu düzen ile hak duygusunun ve aklın istemleri arasındaki çelişkiyi irdeleyip ortaya koydular ve tepki gösterdiler;...
Aydınlanma nedir?
İkinci indirilebilir e-kitabımız Afşar Timuçin, Ali Timuçin ve Ender Helvacıoğlu‘nun makalelerinin yanı sıra, Aydınlanma filozoflarından seçme metinler derlemesinden oluşan “Aydınlanma nedir?“, Bilim ve Gelecek dergisinin Nisan 2008 tarihli...
Aydınlanma kavrayışı ya da bilincin aydınlığı
Aydınlık bir bilinç oluşturabilmek için önce önyargılardan kurtulabilmek gerekir. Gerçek aydınlanma aydınlanmışlık duygusu üzerine değil aydınlanma istemi üzerine kurulur. O her şeyden önce insanın kendiyle bitmez tükenmez tartışması hatta yıkışmasıdır. Aydınlanma böylece hem kendimiz için hem başkaları için daha çok düşünme ve daha verimli yaşama olanağı yaratmaktır. Evrensel bilinç aydınlığı topluca üretebildiğimiz bir değerdir. Aydınlanma […]
