Bilişim Dünyasından

UNESCO’nun yayımladığı rapor birbiriyle ilişkili iki sorunu tartışıyor. Birincisi cinsiyetçi önyargıların teknolojilere nasıl kodlandığı. İkincisi ise dijital becerilerdeki toplumsal cinsiyet eşitsizliği. Teknolojiye gömülü cinsiyetçilik kadınların toplumsal konumunu kötüleştirdiği gibi ikinci sorun, birinci sorunun kronikleşmesinin koşullarını yaratıyor. Geçen sezon uygulanan VAR (Video Assistant Referee – Video Yardımcı Hakem) sistemi, maç sonrası yaşanan birçok tartışmanın önüne geçti. […]

Otomatik veya yarı otomatik karar vermeyi sağlamak için çalışanların gözetimine dayanan, çeşitli teknolojik araç ve tekniklerden yararlanan algoritmik yönetim örnekleri yayılıyor. Algoritmik yönetime yalnız geleneksel işyerlerinde başvurulmuyor. Aslında çıkış noktası paylaşım ekonomisi, esnek ekonomi olarak adlandırılan platformlar. Peki, çalışanlar ne yapıyor, ne yapacak?  Oxford Dictionaries, 2016 yılında ‘post-truth’u (hakikat-ötesi ya da hakikat-sonrası) yılın kelimesi seçmişti. […]

Dördüncü Sanayi Devrimi veya Endüstri 4.0 başlığı altında tartışılan şey bugün kimi zaman hayranlıkla izlediğimiz ya da korkup karamsarlığa kapıldığımız teknolojilerle ilgili gelecek tahayyüllerinden sadece biri! Belirli sınıfsal çıkarları içeriyor ve teknolojiyi bu çıkarlar doğrultusunda şekillendirmeye hizmet ediyor. Başka bir dünya ve başka bir teknoloji mümkün. Geçen ay, Klaus Schwab’ın Dördüncü Sanayi Devrimi’ne ilişkin görüşlerine […]

Çalkantılı bir değişim sürecinin içindeyiz. Birbirinden farklı ama aynı zamanda birbirini etkileyen iddialı teknolojiler bu süreci daha da karmaşıklaştırıyor. İnsanlık için çeşitli fırsatlar sunmasının yanında tehditler de içeren teknolojilerle karşı karşıyayız. Teknolojinin tarafsız olmadığına, politikliğine ve içerdiği değerlere yapılan vurgu önemli. Çünkü birçok tartışmada teknolojinin bu özellikleri görmezden geliniyor. Avrupa Yönetim Forumu, İsviçreli bir akademisyen […]

İnterneti icat edenlerin aklında bilgisayarları birbirine bağlayarak bir ağ oluşturmak vardır. Bunun için çalışan bilgisayar programcılarından biri olan Ray Tomlinson ise bambaşka bir dünyanın kapısını aralar. 1963’te Rensselaer Polytechnic Institute Elektrik Mühendisliği Bölümünden mezun olan ve eğitimine MIT’de devam eden Ray Tomlinson, 1965’te master derecesini aldıktan sonra bir süre doktora çalışmalarına devam eder. Daha sonra […]

Blokzinciri kullanımı yaygınlaştıkça otomatikleştirilebilen iş süreçleri de artacak ve insanlar arası ilişkilerin yerini yazılım alacaktır. Yazılımın dünyayı yiyeceğinden kuşkum yok. Protokoller ve teknolojiler, diğer insanlara ve kurumlara duyulan güvenin yerini alıyor. Bunun iyi mi yoksa kötü mü olduğu ise ayrı bir tartışma… Üretim araçlarının özel mülkiyeti üzerine kurulu üretim ilişkileri var olduğu sürece ne internet […]

Kitlesel gözetim sayesinde politik reklamcılar, insanların akıldışı davranışlarını daha iyi öngörebilmekte; kimin daha çok etkilenebileceğini, ne tür dürtme ve tetiklemelerin etkili olabileceğini, ne zaman veya hangi ruh halindeyken etkiye daha açık olduğunu belirleyerek potansiyel etkilerini artırabilmektedir. Elbette başka bir internet, başka bir sosyal medya mümkün. Fakat örgütlü bir siyasi irade olmadan bunu hayata geçirebilmek mümkün […]

Demokrasiyi seçime indirgediğimizde akla ister istemez insanların seçimlerinde ne kadar özgür olduğu sorusu geliyor. Nöropolitik üzerine çalışan araştırmacılar, insanların kimi zaman kendilerinin bile farkında olmadıkları tercihlerin anlaşılabileceğini iddia ediyorlar. Yalan haberler ve bunların yayılmasının nasıl engellenebileceği tartışılırken derin sahte (deepfake) teknolojisi, artık gördüğümüz görüntülere bile inanamayacağımızı gösteriyor. MIT Technology Review dergisinin Ocak 2013 sayısı, “Büyük […]

Veriyi daha çok mahremiyet ve gözetim bağlamında tartışıyoruz. Fakat verinin çıkarılması ve kullanımının 21. yüzyıl kapitalizminde merkezi bir yere sahip olduğunu atlamamak gerekiyor. Bazıları veriyi doğal kaynak olarak görmektedir. Ancak veriyi hammadde olarak değerlendiren yaklaşımlar veri bilimi çalışmaları ve uygulamaları dikkate alındığında daha yerindedir. Rahip Brunson krizi sonrasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Daha çok üreteceğiz, […]

Standart ve tarafsız (nötr) olduğuna inanılan algoritmalar saf matematiksel görünümlerinin arkasında bazı varsayımlara sahip olabilirler. Ancak tam tersini, teknolojinin tarafsız olduğunu ve dijital sistemlerin vereceği kararların daha adil olacağını düşünmeye meyilliyizdir. En son, 1990 Dünya Kupası’nda oynanan maçları seyretmiştim. “Yapay öğrenme, Dünya Kupası’nın kazananı tahmin etti” (https://www.technologyreview.com/s/611397/machine-learning-predicts-world-cup-winner/) haberini okuyana kadar bu yılki Dünya Kupası maçlarını […]