Tarihteki en kapsamlı ansiklopedi Yongle Dadian
Fatma Ecem Ceylan Fatma Ecem Ceylan’ın okuyacağınız makalesi ilk olarak 10-13 Nisan 2017’de toplanan Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumunda sunulmuştur. Metin daha sonra Türk Tarih Kurumu tarafından yayımlanmıştır. Ceylan’a, Yongle Ansiklopedisi üzerine Türkçede en kapsamlı bilgiyi içeren bu değerli makaleyi yayımlamamıza izin verdiği için teşekkür ederiz. Yazının icadıyla beraber süregelen […]
Jeopolitik emperyalizmin teorisidir
Hasan Bögün Kimi çevreler jeopolitiğin bilim olduğunu ileri sürer. Bu tartışmalıdır, ama jeopolitiğin bir teori olarak 19. yüzyılın sonundan bu yana gelişmiş kapitalist ülkelerin yeni pazarlar ve nüfuz alanları elde etme gereksinimlerine yanıt verdiği de ortadadır. Doğru tutum jeopolitiği tarihsel gelişme içinde yerli yerine ve dayandığı sınıfsal ilişkilere oturtmaktır. Coğrafya toplumların değişmezleri arasındadır. Milletler coğrafyanın […]
Jeopolitik Türkiye’ye Atlantikçilikle geldi
Mehmet Ali Güller Son dönemin popüler kavramlarından jeopolitik, sık kullananlarca, özetle “coğrafi faktörlerin siyaset üzerindeki etkilerinin incelenmesi” şeklinde tarif edilir. Ancak gerçekte jeopolitik, Hasan Bögün’ün kuramsal yazısında(1) ortaya koyduğu üzere, coğrafyaya dayanarak politika oluşturmanın ötesinde, gelişmiş kapitalist ülkelerin coğrafyayı emperyalist hedefleri için kullanmasının yöntemidir. Jeopolitiğin bugünkü halini alması, Alman Friedrich Ratzel’in onu 1897’de Politische Geographie […]
Nobel mevsimi geldi 2023 bilim ödüllerini alan çalışmalar
2023 Nobel Ödülleri, geçmiş yıllara göre daha sakin bir tonda geçti denilebilir. Bu duruma başta dünya genelinde baş gösteren bin bir sıkıntı gerekçe gösterilse de, ödülleri yaratan çalışmaların yarattığı sansasyonun da önceki yıllara nazaran daha düşük olduğu düşünülebilir. Fakat detayına bakıldığında bu sene verilen Nobel Ödülleri’nin özellikle pek çok uygulaması olan çalışmaların baz aldığı temel […]
2023 Nobel Fizik Ödülü, atomik dünyanın kapısını aralayan attosaniye fiziğinin öncülerine
Hazırlayan: Cem Oran Atomaltı dünyanın akla hayale sığmaz bir hızla “hareket eden” parçacıklarını takip edebilmek için, yine akla hayale sığmayacak kadar kısa zaman aralıklarını mercek altına almak gerekir. Bunu, deneysel olarak attosaniye (bir saniyeden milyarlarca milyar kat daha kısa zaman dilimi) mertebesinde ışık atımlarıyla gerçekleştirmek mümkündür. Anne L’Huillier, Pierre Agostini ve Ferenc Krausz, işte bu […]
2023 Kimya Nobel Ödülü: Kuantum noktası
Emre Artan 2023 Nobel Kimya Ödülü Moungi G. Bawendi, Louis E. Brus ve Alexei I. Ekimov’a, quantum dot (kuantum noktası) adı verilen nano-objelere dair teorinin ve üretim tekniklerinin geliştirilmesi adına verildi. 1961 Fransa doğumlu, Tunuslu bir ailenin çocuğu olan Bawendi, 1996 yılından beri Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) profesör olarak kuantum noktası üretimi üzerine araştırmalar […]
Aşıların çehresini değiştiren ekip, 2023’ün Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü’ne layık görüldü
Özgür Can Özüdoğru Bilim camiası dahil pek çok insana, geçtiğimiz 4 yıla damgasını vuran olaylar nedir diye sorsanız şüphesiz özellikle geçtiğimiz birkaç yılda yaşayış biçimimizi derinden etkileyen Kovid-19 pandemisi ilk sırada gelecektir. Bu pandemiden kurtulup hayatı normale döndürmemizi sağlayan temel etki de aşılar aracılığıyla elde edilen sürü bağışıklığı oldu. Kovid-19 aşılarının çoğunda ise yeni bir […]
Pandemiden çıkışın öncüsü: Katalin Karikó
İlayda İnan 2019 yılının son aylarında dikkat çeken şüpheli vakaların arkasında yeni koronavirüs SARS-CoV-2 olduğunun anlaşılmasının ardından 11 Mart 2020 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü (WHO) COVID-19 pandemisini duyurdu. O günden bu yana dünya genelinde üç milyondan fazla insan hayatını kaybetti. Fazla değil, 9 Kasım 2020’de Pfizer ile BioNTech, ardından Moderna, tarihimizde geliştirdiğimiz en hızlı aşıları […]
Evrim karşıtı argümanlar üzerine
Prof. Dr. Hasan Aydın OMÜ Felsefe Bölümü “Evrim, ancak ve ancak yaşamın yeryüzünden tümüyle silinmesi sonucunda durabilir.” (Aykut Kence) Prof. Dr. Aykut Kence (1946-2014) ismi, evrim bilimine ve aydınlanmaya adanmış bir yaşamı ifade eder. Bir biliminsanı olarak o, yaşamı boyunca doğadaki yerimizi, tarihsel süreç içerisinde bulunduğumuz aşamaya nereden ve nasıl geldiğimizi, bir tür olarak nasıl […]
Beyhude bir çaba: bilim ile dini uyumlu kılma
İbrahim Kaya Yüzyıllardır gündemden düşmeyen ve günümüzde hâlâ tartışılmaya devam edilen konulardan birisi de din ile bilimin uyumlu olup olmadığıdır. Medya araçlarında, belirsiz zaman aralıklarıyla birçok ilahiyatçının, din kurumunun merkezde yer aldığı, din ve bilimin uyumlu, birbirlerini tamamlayan bir bütünün parçası olduğuna dair açıklamalar içeren haberlere rastlamaktayız. Bu açıklamalar, büyük oranda, bilime din üzerinden değil, […]