Bilim ve Gelecek Temmuz sayısı bayilerde!
KAPAK DOSYASI
Rıfat Saltoğlu
Bilim Devrimi’nde Descartes ve Gassendi’nin mekanik doğa felsefeleri
Ogan Güner
Çernobil: Algı ve karar mekanizmalarına dair kamuoyu hafızası
Prof. Dr. Nebil Reyhani
Kozmolojinin yeni problemi: Ölçme...
Ünlü bilim tarihçisi George Sarton’ın çağları simgeleyen bilimciler listesi
“Bilim Tarihi”ni bir disiplin haline getiren Belçikalı kimyager ve tarihçi George Sarton’ın (1884-1956) anıt eseri “Bilim Tarihine Giriş” (Introduction to the History of Science)...
Senkretizm
Senkretizm kavramı karışma, melezleşme, kaynaşma anlamlarını karşılayacak biçimde kullanılan analitik bir araçtır. Günümüzde ise, kavram, çoğunlukla kültürün dinsel boyutuyla ilişkili süreçlere ve öğelere dair analiz çerçevesi niteliği kazanmıştır. Bu meyanda, antropolojik kültür kuramlarının önde gelen kavramlarından kültürleşmenin dinsel boyutundaki karşılığıdır. Senkretizm, kültürel görüngülerin analizinde, çoğu zaman birbirine yabancı (hatta kimi durumlarda karşıt) inanç öğelerini (ya […]
Hans Reichenbach’ta klasik mantığın yetersizliği ve sembolik mantığın işlevselliği sorunu
Klasik mantık varken sembolik mantığa neden gereksinim duyulmuştur? Bu soru, hem klasik mantıkla sembolik mantığın ilişkisini çözümlemek hem de sembolik mantığı temellendirmek için yaşamsaldır. Türk felsefe yaşantısına sembolik mantık ve bilim felsefesi dersleriyle katkıda bulunmuş olan Hans Reichenbach, klasik mantığın yanına sembolik ya da modern mantığı yerleştirirken, hareket noktası olarak söz konusu sorudan yola çıkar. […]
Çernobil: Algı ve karar mekanizmalarına dair kamuoyu hafızası
Çernobil dizisi çok tartışılıyor. Anti-Sovyet kara propagandası mı, nükleer enerjinin reddi mi? Peki Çernobil’i algı ve başka açılardan okumak mümkün mü? İhtiyaç ile risk arasında sıkışmış halde irili ufaklı bir kararlar zinciriyle yönetilen teknolojilere muhtacız. Hâl böyleyken risk karşısında doğru algılama ve doğru karar verme mekanizmaları ile ilgili tartışmak daha anlamlı olabilir. Üstelik kusursuzluğun beyhude […]
Hans Reichenbach’da nedensellik sorunu
20. yüzyılın önemli bilim felsefecilerinden biri olan Hans Reichenbach olasılık ve nedensellik üzerine çalışmalar yapmış, olasılıkçı mantık olarak bilinen üç değerli mantığı kurmuştur. Reichenbach “nedensellik” kavramını derinlemesine inceler ve kuantum fizğindeki gelişmelerle birlikte değerlendirir. “Nedensellik” kavramı olgularla ilgili neden-sonuç ilişkisinin ya da öncelik-sonralık durumunun nasıl birbirine bağlandığıyla ilgili açıklamaları konu alır. Zaman içerisinde olan bir […]
Mikropları gören ilk kişi: Mercek ustası kapıcı Leeuwenhoeck
Paul de Kruif
Çeviren: Mithat Enç
Eğitimsizdi. Manifaturacı olarak hayata atıldı. Hollanda’nın Delft kentinin belediyesinde kapıcılığa başladı. Mercek yontmaya karşı delice bir sevgisi vardı. Kimsenin yapamadığı...
Allen Kuşakları
Allen Kuşakları yeryüzünden uzaklığı bin km ile 60 bin km arasında değişen ve Dünya’mızı hem Güneş’in hem de diğer yıldızların zararlı radyasyonundan koruyan yapılardır. İlk keşfedildiklerinde insanoğlunun uzaya gitme hayalleri önünde engel gibi dursalar da sonradan onları aşmanın yolu bulundu. Allen Kuşakları olmasaydı kim bilir belki de Dünya’da yaşam olmayacaktı. Allen Kuşakları olarak bilinen ve […]
Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve ses asistanları
UNESCO’nun yayımladığı rapor birbiriyle ilişkili iki sorunu tartışıyor. Birincisi cinsiyetçi önyargıların teknolojilere nasıl kodlandığı. İkincisi ise dijital becerilerdeki toplumsal cinsiyet eşitsizliği. Teknolojiye gömülü cinsiyetçilik kadınların toplumsal konumunu kötüleştirdiği gibi ikinci sorun, birinci sorunun kronikleşmesinin koşullarını yaratıyor. Geçen sezon uygulanan VAR (Video Assistant Referee – Video Yardımcı Hakem) sistemi, maç sonrası yaşanan birçok tartışmanın önüne geçti. […]
Geçmişi damıtıp geleceğe uzanmak
Bilimsel Devrim ve Aydınlanma döneminin temel niteliklerini ve büyük isimlerini işleyen dosyalar sadece tarih incelemeleri olarak okunmamalı. Güncel önemleri de var. Birincisi hâlâ Modernite...