169. Sayı

15. yılımıza çok önemli gördüğümüz bir atılımla giriyoruz. Bilim ve Gelecek’in artık yeni ve çok daha işlevli bir web sitesi var. Adres değişmedi: “bilimvegelecek.com.tr”....

Yapay zekâ nedir? İnsanın yaptığı her şeyi yapabilir mi? Duyguları olabilir mi? Karşısındakinin duygularını anlayabilir mi? Nasıl öğrenir? Yaratıcı olabilir mi? Roger Penrose, “Yapay zekâ gerçekleşmeyecek” derken yanılıyor mu? Turing testi nedir? Turing testinin güncelllenmesi gerekiyor mu? Yapay zekânın hakları olabilir mi? Özgür iradesi var mıdır? Cezalandırılabilir mi? Ahlak sahibi olabilir mi? Yapay zekâ satranç ve […]

150 yıldır hep bir şeylerin sona erdiği ve yeni bir çağda olduğumuz söyleniyor. Elektrik, telgraf, radyo ve televizyon mitleri… Şimdi de bilişim, nesnelerin interneti, yapay zekâ… Bu mitlerin iki yönü var. Mitler, topluluk ve demokrasi için gerçek bir arzuyu ifade ediyorlar. Bu hikâyelere inanmak istediğimiz için inandık. Diğer yandan mitlerin gizledikleri var. Teknoloji farklı sınıfların […]

“Dünyada sadece tek bir şey kötü yürekli bir insana karşı durabilir. O da başka bir insandır. Ayıbımızda yatar şerefimiz. Sadece bizim ruhumuz, kötülüğe açık olan ruhumuz, onu yenmeye muktedirdir” demiş Le Guin. Bize bıraktıkları içinde galiba en öne çıkanı: umuda, “başka türlüsü mümkün”e çıkan yol. Bu yol belki dediği gibi “devrim olmak”tan geçiyor. Bazılarımızın hayatına […]

Uzay uçuşuna hazırlanırken her bakımdan tedbirli olmak gereklidir. En küçük bir ihmal, bir trajediye yol açabilir. Dikkate alınması gereken çok sayıda etken vardır. Hemen ölüme yol açan mutlak vakum, radyasyonların öldürücü soğuğu, göktaşları, çekim kuvvetleri, evrenin milyonlarca yıllık sessizliği, uzun süre ağırlıksızlık koşullarında yaşama zorunluluğu gibi daha nice etken. Kuşkusuz bunların birleşik etkisi durumu çok […]

Varoluşçuluk, kişiliğin gelişiminde iki farklı yönün var olduğunu ima eder. Bu yönlerden sağlıklı olanı, kişide otantiklik ve spontanlığa; sağlıksız olanı ise sahtelik ve yabancılaşmaya neden olur. Herkesin varoluşsal deneyimi birbirinden farklı olsa da, ortak olan kişinin yaşamı üzerindeki kaçınılmaz sorumluluğudur. Miller ve Hubble tüm psikoterapi sistemlerinin, ortaya çıktıkları dönemin izlerini taşıdığına işaret eder. Örneğin psikanaliz, […]

Türk Kurtuluş Savaşı, Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkmış, yurdu parçalanmak istenen bir milletin yeniden ayağa kalkışıdır. Emperyalizm çağının özelliklerini gösterir. Millî bir devrimdir ve emperyalizme ağır darbeler indirmiştir. Bu antiemperyalist niteliğiyle sosyalist dünya ve ezilen milletler tarafından desteklenmiştir. Savaş yüzyıllardır bağımsız devletler halinde yaşamış bir milletin bağımsız bir yurtta egemen olarak yaşama hakkının elinden alınmasına […]

Tıbbi jeoloji (medical geology) en genel haliyle insan ve hayvanların sağlıklı olma hali ile jeolojik faktörler arasındaki ilişkiyi araştıran bilim olarak tanımlanmaktadır. Bu yazıda kısaca tıbbi jeolojinin tarihçesine değinildikten sonra, amacı, hedefi, dünyada ve ülkemizde tanımlanmış tıbbi jeolojik sorunlar üzerinde durulacaktır. Sunuş Gezegenimizde yaşam macerası jeolojik ortamın herhangi bir yerinde, okyanus ortası bir fay zonunda, […]

İbn-i Heysem (965 – 1040?) ışıkla yaptığı deneyler neticesinde, antik Yunan’dan beri ışık hakkında ortaya atılmış bütün yanlış görüşleri tersyüz etti. Gözlem, inceleme ve...

Dersim, kültürel kimliklerin politikleşmesi sürecinde hızla popülerleşti. Fakat Dersim’i tanımlarken ortaya çıkan politik heterojenlik, kimi yaklaşımları uçlaştırdığı gibi, Dersimlilik kimliğini tartışmalı hale de getirdi....