176. Sayı

Bilim ve Gelecek’in “İstanbul Dersleri” yeniden başlıyor. Dersler, dergimizin İstanbul merkez bürosunda gerçekleştirilecek. İlk kursumuz Prof. Dr. Ergi Deniz Özsoy ile “Moleküler Evrimin Genetiği”....

Tanrılara önce “bilen özne” yetisi yüklenmişti. Sonra, ilerde “her şeyi bilen” oldukları ileri sürülecekti. En sonunda, insanların “bilen özne” olma nitelikleri ellerinden alınıp tanrılara sunulduğu için, insanlar bilen öznelikten bilmeyen kulluğa düşürülünce, her şeyi bilen sanal öznelerin, gerçek insan öznelerin üstüne çıkarılıp (onları yaratan ve yönetenler sayılarak) “aşkınözneleştirme” düşünsel/inançsal işlemi tanrıların kafada yaratılmasıyla tamamlandı.  KAVRAMLAR […]

Biyo-esinlenme, doğayı harfiyen taklit etmekten ziyade, onun geliştirdiği çözümleri tasarım için bir ilham kaynağı olarak kullanmaktır. Taklitçilik, biyolojik evrimin en güçlü enstrümanlarından biri olmakla beraber, doğal dünyanın en muazzam tasarımlarına yol açmıştır. İnsanlar için de sonsuz bir yenilikçilik kaynağı olabilir. Taklitten inovasyon doğar mı? Taklit etme, yineleme, inovasyon ise yenileme değil midir? Eski dille söylersek: […]

Veriyi daha çok mahremiyet ve gözetim bağlamında tartışıyoruz. Fakat verinin çıkarılması ve kullanımının 21. yüzyıl kapitalizminde merkezi bir yere sahip olduğunu atlamamak gerekiyor. Bazıları veriyi doğal kaynak olarak görmektedir. Ancak veriyi hammadde olarak değerlendiren yaklaşımlar veri bilimi çalışmaları ve uygulamaları dikkate alındığında daha yerindedir. Rahip Brunson krizi sonrasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Daha çok üreteceğiz, […]

Yaratılan sözde Aristoteles İslam dünyasında İbn Rüşd tarafından gerçek Aristoteles’i göstermek suretiyle düzeltilmeye çalışılsa da, Batı felsefe çevrelerinde 17. yüzyıla kadar etkisini sürdürmüş gibi görünür. Ortaçağda bununla da kalınmamış, Hıristiyanlar, Platon ve Aristoteles gibi Eski Yunan’ın büyük filozoflarını Hıristiyanlıkla uzlaştırma gayreti içerisinde adeta vaftiz ederken, Müslüman filozoflar da, onlara, İslam’a yaklaştırma gayreti içerisinde, neredeyse şahadet […]

Adam Roberts Katolik aşkıncılığı ve akılcı “Protestan” materyalizmi benzersiz bir kurgu haline getiren ateist bir yazar olarak Wells, mistik/bilimsel ve büyüsel/materyalist diyalektiklerine saldırarak, çeşitli açılardan bilimkurgunun belirleyici ikilikleri üzerinde çalışmıştır. Wells bilimkurguyu icat etmedi; ancak onun esas diyalektiğini seçici olmayan bir enerji ve kalıcı bir etkiyle yeniden canlandırdı.  Okuyacağınız makale, Adam Roberts’in, The History of […]

Başta Avrupa olmak üzere dünyanın birçok bölgesi henüz barbarlık aşamasında yaşarken Çin, sadece devletler kurmuyor aynı zamanda hanedan savaşları da veriyordu. Tarihsel kayıtların da ortaya koyduğu gibi Çin devletinin temelleri MÖ 5 binli yıllara kadar gitmektedir. Ancak en kesin ve güvenilir bulgular Shang ve Chou Hanedanı dönemine ait olan kayıt ve bilgilerdir. 1898 yılında sıtma […]

Eski Yunanda Platon ve Aristoteles birbirleriyle nasıl çağdaş iseler Eski Çin’de de Konfüçyüs ve Lao Tse Çin kültürünün gelişimine yakın tarihe kadar damgasını vuran iki çağdaş düşünürüydüler. Okuyacağınız makale, felsefeci ve biliminsanı M. Yılmaz Öner’in (1928-2003) “Geleneksel Çin Felsefesi. Mao Çe-Tung ve Sosyal Karar Teorisi” adlı kitabından (Doyuran Matbaası, İstanbul, 1974) alınmıştır. Eski ya da […]

Çeviren: E. Rennan Pekünlü Büyük Patlama hipoteziyle uyum göstermeyen çok sayıda gözlemsel gerçekler birikmeye başladı. Büyük Patlama kurulu düzeni (establishment) bu gözlemlerden çok az söz eder ve adil bir biçimde tartışmayı reddeder. Büyük Patlama hipotezine inananların çoğu yaratılış düşüncesini hasıraltı etmeyi yeğler. Aslında bu biliminsanları popüler yaratılış akımına karşı savaşır ancak aynı zamanda kendi yaratılış […]

20. yüzyılda ortaya çıkan gerek kuantum mekaniği, gerekse görelilik kuramları, dönemin tüm alanlarını kökten değiştirdi. Su damlalarını sayıp elleriyle yıldızların hareket miktarını ölçen o ilk doğa felsefecilerinin açtığı yol bizi yıldızlara çıkaracaktı. Fakat iletişim kurma cihazlarımız hızlandıkça ve gezegenimizin dışına çıktıkça, elimizdeki zaman ölçme teknolojilerinin geliştirilmesi gerçeği ile yüzleşmiş bulunduk. Bu çıkmazdan ise bizi atom […]