196. Sayı

KAPAK DOSYASI Haluk Ertan COVID-19: Yüzyılın ilk büyük salgını Salgında hangi noktadayız, nereye gidiyoruz? Sibel Özbudun Sosyal bilimlerde ‘evrim’ düşüncesi GENİŞ AÇI / Prof. Dr. Sedat Ölçer Evrim kuramının sosyal...

Gençliği, e-posta, sosyal medya, cep telefonu gibi iletişim araçlarının olmadığı dönemlerde geçmiş biri olarak mektup yazmanın, pullayıp postaya vermenin, postacı yolu gözleminin, zarf açmanın ne denli heyecan verici bir duygu olduğunu çok iyi anımsıyorum. Belki de bu yüzden matematik tarihindeki mektuplaşmalar özellikle ilgimi çekiyor. Ama aslında matematik tarihine baktığımızda 16. ile 20. yüzyıl arasında matematiksel […]

Sonbahar yaklaşırken COVID-19 salgını hakkında bildiklerimiz neler? Sürü bağışıklığı çare olabilir mi? İsveç deneyimi ne gösterdi? Başarılı ve başarısız hükümetler. Test bilmecesi. Yayılma hızı ve yaşam kaybı. Belirti göstermeyenler virüsü yayıyor mu? SARS-CoV-2 kapıyı kaç kere çalar? Aşı çalışmaları ne durumda? Aşı kolumuza en erken ne zaman vurulabilir? Sıcak sevmeyen bir virüs mü? “İnsanın gezegenimizdeki […]

Bilindiği gibi iki aydır (Haziran ve Temmuz sayıları) dergimizi ulusal dağıtıma veremiyoruz. Elinizdeki Ağustos sayısı da verilmeyecek. Bunun nedeni, yaşanan koşullarda yüksek iade oranının...

Tarihin güdücüsü, bir üretim tarzı kendini yeniden üretebilme kapasitesinin sonuna vardığında onu değişmeye zorlayan sınıf mücadeleleridir. Bu, saptama, nesnel (üretici güçlerin gelişmesi, teknolojik ilerleme, üretkenlik, vb.) ve öznel (sınıf mücadelesi) faktörleri birlikte ihtiva eder. Bir başka deyişle, ne yapısal, soyut, genel bir evrim kavrayışı karşısında tarihten vazgeçer, ne de tekil, biricik bir olaylar dizini olarak tarihe teslim […]

Sosyal bilimlerin farklı bir alan olup, fen bilimlerinden farklı kural ve yasalara göre çalıştığı düşünülebilir elbette. Ancak sosyal bilimlerin, en azından bazı alanlarıyla, evrim kuramının edinimlerinden faydalanmasının, birtakım görüş ve kuramlarını evrimci bir temel üzerine inşa etmesinin, bilimsel ilerlemenin yolunun açılması bakımından faydalı olabileceği göz ardı edilmemelidir. Türlerin Kökeni’nde (1859) Darwin tarafından ortaya atılan “doğal […]

Küresel şirketlere karşı şehirlerin kendi “teknolojik egemenlik” yaklaşımını geliştirme çabaları var. Bunun için şehirlerin kendi verilerine sahip olabilmesi, kritik altyapıyı (yazılım, donanım ve veri merkezleri) kontrol edebilmesi, kendi yapay zekâ kapasitesini geliştirebilmesi, kendi yurttaşlarının yaratıcı ve üretici potansiyelini açığa çıkarabilecek katılım politikaları oluşturabilmesi gerekiyor. Sosyal medya düzenlemesi Meclis’in bu dönemine yetişsin ya da yetişmesin, artık […]

Bugüne kadar elde edilen bilgileri ve kayıp risklerini incelediğimizde önümüzdeki dönemde İstanbul’un yeniden deprem tehlikesinin belirlenmesine ağırlık vermek ve “büyük deprem olacak mı olmayacak mı” tartışmalarında kaybolmak yerine, bütüncül bir mekânsal planlama yaklaşımıyla öncelikli risk alanlarında risklerin azaltılması eylemleri için daha fazla çaba harcamamız gerektiği anlaşılmaktadır. 17 Ağustos 1999’da Kocaeli-Gölcük merkezli 7.4 büyüklüğündeki depremin neden […]

Dünyada en çok tüketilen bitkisel ürünlerden olan üzüm, bir meyveden çok daha fazlasıdır. Asma bağlarından toplanan yapraklar, olgunlaşmamış ekşi üzüm olan koruk ve koruktan elde edilen koruk ekşisi gibi asma ve üzüm ile doğrudan ilişkili yan ürünler de bulunur. Bunun yanı sıra olgunlaşmış taze üzümler dalından toplanır, taze halleriyle tüketilebildikleri gibi, birbirinden farklı yöntemlerle başka […]

Toplumsal aydınlanmanın çok önemli bir aracı olan doğa tarihi müzelerinin ülkemizde neden bulunmadığını hep kendi kendime sormuşumdur. Konuyla ilgili birçok kurum ve kişi bu sevdanın peşinden ben dahil yıllar boyu koşmuştur. Ama sonuca bir türlü ulaşılamamıştır. Bazı gerekçeler ileri sürülmüştür. Örneğin para yok denilmiştir, bina çok pahalıya çıkar denilmiştir, koleksiyonlar yok denilmiştir. Aslında para da […]